„Raport Kolejowy” rozmawiał z Przewodniczącym Komitetu OSŻD Tadeuszem Szozdą o historii i działalności Organizacji Współpracy Kolei, największych sukcesach, znaczeniu Nowego Jedwabnego Szlaku i rozwoju polskiego transportu szynowego.
Raport Kolejowy: W 2016 roku Organizacja Współpracy Kolei obchodziła sześćdziesięciolecie istnienia. Jak podsumowałby Pan dotychczasowe działania i osiągnięcia OSŻD? Jakie z ostatnich działań uważa Pan za największy sukces i dlaczego?
Tadeusz Szozda: W 2016 roku obchodziliśmy sześćdziesięciolecie Organizacji Współpracy Kolei (OSŻD), której idea powstania pojawiła się w końcu lat czterdziestych po zakończeniu II wojny światowej. W związku ze zmienioną sytuacją geopolityczną zarówno w Europie, jak i w Azji pojawiła się konieczność ujednolicenia przepisów zapewnianiających wykonywanie przewozów pasażerskich i towarowych w międzynarodowej komunikacji kolejowej. Pierwsze umowy międzynarodowe, regulujące przewozy kolejowe osób i towarów – SMPS i SMGS – zostały opracowane i zawarte w 1951 roku. Jednocześnie opracowano stosowne dla tych umów przepisy i taryfy, które weszły w życie od listopada 1951 roku. Współpraca między kolejami rozwijała się i osiągała nowy, wyższy poziom. Prace były prowadzone pod bezpośrednim nadzorem ministrów transportu zainteresowanych krajów, którzy regularnie spotykali się w ramach sesji Narady Ministrów. W czerwcu 1956 roku w Sofii w Bułgarii na Naradzie Ministrów transportu kolejowego powołano do życia Organizację Współpracy Kolei (OSŻD). Początkowo do Organizacji przystąpiły: Albania, Bułgaria, Węgry, Wietnam, NRD, Chiny, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, Mongolia, Polska, Rumunia, ZSRR oraz Czechosłowacja. Organem wykonawczym i depozytariuszem wszystkich aktów prawnych został Komitet OSŻD z siedzibą w Warszawie. W wyniku zmian, które zaszły w gospodarkach krajów członkowskich OSŻD, i w związku z wydzieleniem przedsiębiorstw kolejowych jako osobnych podmiotów gospodarczych, na XX sesji Narady Ministrów w Ułan Bator w 1992 roku podjęto decyzję o powołaniu Konferencji Dyrektorów Generalnych Kolei OSŻD jako nowego organu koordynującego współpracę przedsiębiorstw kolejowych krajów członkowskich OSŻD. W ubiegłym roku Organizacja obchodziła jubileusz sześćdziesięciolecia istnienia. Z tej okazji na XLIV sesji Narady Ministrów w Baku i na XXXI posiedzeniu Konferencji Dyrektorów Generalnych w Czołpon- Acie (Kirgizja) dokonano podsumowania rezultatów sześćdziesięcioletniej działalności Organizacji oraz nakreślono jej zadania na najbliższe lata.
Należy odnotować, że dokonania Organizacji pozwoliły:
• znacznie podwyższyć poziom obsługi przewozów towarowych i pasażerskich na kolejach krajów członkowskich OSŻD;
• przeprowadzić kompleksową rewizję obowiązującej Umowy SMGS pod kątem jej przystosowania do aktualnych realiów – nowa wersja SMGS weszła w życie z 1 lipca 2015 roku;
• opracować wspólny projekt OSŻD/ CIT wprowadzenia jednolitego listu przewozowego CIM/SMGS i rozszerzenia zakresu jego stosowania, co znacznie ułatwia przekraczanie granic transportem kolejowym oraz skraca czas przestojów i zmniejsza związane z tym straty;
• wykonać ogromną pracę związaną z opracowaniem nowej Konwencji o bezpośredniej międzynarodowej komunikacji kolejowej, która obejmuje wszystkie prawne aspekty przewozów kolejowych oraz podnosi status OSŻD jako organizacji międzyrządowej; aktywnie uczestniczyć w pracach Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ nad stworzeniem jednolitego prawa kolejowego;
• realizować ogrom prac ukierunkowanych na rozwój korytarzy transportowych OSŻD z uwzględnieniem monitoringu, opracowania przedsięwzięć i kompleksowych planów poprawy efektywności ich pracy, znalezienia i likwidacji wąskich gardeł, opracowania technicznych i eksploatacyjnych paszportów, podpisania memorandów o współpracy w dziedzinie technicznego, eksploatacyjnego i handlowego rozwoju wszystkich 13 korytarzy OSŻD;
• ukierunkować prace nad projektem Konwencji o ułatwieniach przekraczania granic kolejami;
• przygotować i wdrożyć Załącznik nr 9 „Ułatwienia procedury przekraczania granic w międzynarodowej komunikacji kolejowej” do Międzynarodowej Konwencji określającej warunki przeprowadzania kontroli ładunków na granicach z 1982 roku;
• przeprowadzić prace związane z organizacją i obsługą 280 relacji marszrutowych pociągów kontenerowych w krajach OSŻD;
• zaktualizować ETT i MTT zgodnie z nową wersją SMGS;
• opracować ponad 500 instrukcji OSŻD (norm resortowych) w dziedzinie infrastruktury i taboru kolejowego;
• opracować nowe systemy współpracy informacyjnej w międzynarodowym transporcie kolejowym i wprowadzić elektroniczny system zarządzania dokumentami;
• przeprowadzić wspólnie z UE prace nad współdziałaniem systemów kolei 1520 mm i 1435 mm;
• ściślej i efektywniej współpracować z organizacjami międzynarodowymi;
• podnieść prestiż i wpływ OSŻD w krajach członkowskich, na kolejach OSŻD i wśród organizacji międzynarodowych.
