Urząd Transportu Kolejowego podsumował poprzedni, jubileuszowy rok, w którym rozpoczął kolejne projekty na rzecz poprawy bezpieczeństwa transportu kolejowego.
Działania na rzecz poprawy bezpieczeństwa transportu kolejowego
W tym sektorze działalności UTK dba o bezpieczeństwo w ruchu kolejowym, nie tylko poprzez działania nadzorcze, ale także poprzez szereg inicjatyw takich jak projekt „Kultura bezpieczeństwa w transporcie kolejowym”, w którym kluczowymi inicjatywami są Deklaracja oraz Konkurs Kultury Bezpieczeństwa. Wspomnianą Deklarację podpisało już 186 sygnatariuszy. Natomiast do konkursu w poprzednim roku przeszło 30 projektów. W ramach tego konkursu Kapituła przyznała dwie nagrody za rozwiązania, które w szczególny sposób promują kulturę bezpieczeństwa. Trafiły one do Warszawskiej Kolei Dojazdowej oraz Przedsiębiorstwa Usług Kolejowych KOLPREM. Nowinką przy tej edycji konkursu było wydanie Biuletynu promującego nagrodzone w latach ubiegłych rozwiązania.
UTK w ostatnich miesiącach 2018 roku uruchomił nowe narzędzie informatyczne, czyli aplikację „Kolejowe e-bezpieczeństwo”. Jest ona wykorzystywana między innymi do analizy zdarzeń kolejowych, co w rezultacie ma doprowadzić do możliwości zastosowania reakcji wyprzedzających w obszarach, w których bezpieczeństwo ruchu kolejowego może być zagrożone.
W ramach zespołu ds. monitorowania bezpieczeństwa kolejowego podjęto wiele działań w kierunku zmniejszenia liczby negatywnych zjawisk takich, jak np. niezatrzymanie pociągu przed sygnałem stój czy rozerwania składów pociągów, których znaczną liczbę (prawie 600) odnotowano przez ostatnie 2 lata.
Prezes Urzędu prowadził również rzetelny nadzór nad przedsiębiorcami, których działalność ma wpływ na bezpieczeństwo ruchu kolejowego i bezpieczeństwo eksploatacji kolei oraz inne działania podejmowane przez UTK na rzecz poprawy bezpieczeństwa w transporcie kolejowym zostały także docenione przez Najwyższą Izbę Kontroli w raporcie „Bezpieczeństwo przewozów kolejowych”.
Bardzo widocznym przejawem działalności Urząd Transportu Kolejowego na rzecz bezpieczeństwa jest „Kampania Kolejowe ABC”. W ramach specjalnych zajęć dla dzieci organizowanych przez UTK w tym zakresie wzięło udział blisko 3 tys. dzieci. Do 2020 r. w lekcjach kolejowego bezpieczeństwa weźmie udział 15 tys. dzieci. Z kolei w środkach społecznego przekazu i na pokładach pociągów pojawiły się spoty reklamowe z bohaterem Kampanii – sympatycznym nosorożcem Rogatkiem. Na Kampanię Kolejowe ABC przeznaczone jest prawie 28 mln złotych – ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 oraz budżetu UTK.
Działania na rzecz rynku kolejowego
Prezes UTK wspiera funkcjonowanie rynku kolejowego w Polsce. W zeszłym roku jego wysiłki zostały podparte powołaniem Rady do spraw transportu kolejowego. Rada podjęła wiele zagadnień w tym między innymi warunków współpracy pomiędzy jednostkami notyfikowanymi, wdrażania w Polsce ERTMS oraz GSM-R, propozycji zmian w przepisach dotyczące szkolenia i egzaminowania maszynistów oraz celów strategiczne UTK.
Bardzo ważnym wydarzeniem była pierwsza publiczna konsultacja cennika PKP PLK, którą przeprowadzono przed wydaniem decyzji Prezesa UTK. Ponadto wydał on ostatnie zezwolenia dla tzw. projektów niefunkcjonujących. Część projektów infrastrukturalnych PKP PLK finansowanych z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013 miało status projektów niefunkcjonujących. Ich użytkowanie i rozliczenie było możliwe dopiero po uzyskaniu zezwolenia dopuszczającego je do eksploatacji. W rezultacie zaangażowania Urzędu oraz przedstawicieli Polski na forum Unii Europejskiej, udało się wynegocjować dla polskich przewoźników towarowych korzystne rozwiązanie w sprawie TSI Hałas. Spowoduje to, że do końca 2036 r. możliwa będzie na terenie kraju eksploatacja najpopularniejszych typów wagonów z kołami obręczowanymi. Ostateczny kształt nowych przepisów europejskich będzie znany na początku 2019 r. W działaniach na rzecz rynku kolejowego w 2018 r. natomiast największym wyzwaniem organizacyjnym dla UTK była wymiana praw kierowania na licencje maszynisty. Proces udało się zakończyć z powodzeniem, a do dnia 29 października ubiegłego roku wydano łącznie ponad 18 tys. licencji. Składanie wniosków ułatwiła podmiotom rynku kolejowego oraz osobom indywidualnym stworzona na zamówienie UTK aplikacja „System Obsługi Licencji Maszynisty”.
UTK uruchomiło ponadto kilka innych aplikacji wspomagających przedsiębiorców kolejowych, np. w zakresie przekazywania danych do Rejestru Obiektów Infrastruktury Usługowej czy tworzenia statusu sieci. Urząd prowadzi także Akademię Wiedzy Kolejowej, która przeszkoliła bezpłatnie ponad 1,5 tys. pracowników spółek kolejowych, co przyczynia się do podnoszenia poziomu wiedzy w zakresie funkcjonowania rynku kolejowego oraz regulujących ich przepisów.
Prezes Urzędu Transportu Kolejowego podejmował działania na rzecz pasażerów podróżujących koleją. W ramach prowadzonych kontroli inspektorzy UTK zwracali szczególną uwagę na bezpieczeństwo i komfort podróżowania. Przeprowadzonych zostało prawie 400 kontroli pociągów. W ich wyniku w 93 przypadkach zostały wydane decyzje ograniczające lub wyłączające z eksploatacji. Prezes UTK nałożył 6 na przewoźników pasażerskich za naruszenie przepisów z zakresu kolejnictwa. Ponadto ważna była kwestia dostępności usług kolei dla osób z niepełnosprawnością.
W 2018 r. wpłynęły 1384 skargi od pasażerów. O prawa pasażerów, w szczególności w procesie sporów konsumentów z przewoźnikami kolejowymi, dba działający od 2017 r. przy Prezesie UTK Rzecznik Praw Pasażera Kolei. Jego celem jest przede wszystkim polubowne rozwiązywanie spraw pasażerów, którzy doświadczyli niedogodności w podróżach koleją.
Działania społeczne
W ramach CSR Urząd kontynuował działania, których beneficjentem są pracownicy UTK, klienci lub organizacje społeczne. UTK jest jednym z pierwszych urzędów przygotowujących raporty CSR. W ubiegłym roku wydaliśmy jego II edycję. W raporcie zaprezentowano katalog dobrych praktyk w zakresie działań społecznie odpowiedzialnych prowadzonych przez UTK jako organ administracji publicznej.
Urząd Transportu Kolejowego jako jeden z pierwszych urzędów centralnych w Polsce stał się posiadaczem samochodu elektrycznego. To początek procesu wypełniania przez nasz urząd ustawowego wymogu posiadania przez centralne urzędy administracji rządowej samochodów elektrycznych we własnej flocie.
