„Program wsparcia zadań zarządców infrastruktury kolejowej, w tym w zakresie utrzymania i remontów” to główne źródło środków na utrzymanie sieci kolejowej w Polsce. Po siedmiu latach od uruchomienia tego instrumentu, z początkiem przyszłego roku ma wejść w życie druga jego edycja. Do zapisów i propozycji projektu dokumentu określającego budżet i zasady wsparcia odniosły się organizacje branżowe.

Fundacja ProKolej przygotowała zestaw ponad 130 uwag obejmujących nie tylko kwestie techniczne, ale również i ekonomiczne. W stanowisku odniesiono się m.in. do konieczności określenia standardów utrzymania poszczególnych kategorii linii oraz poszerzenia katalogu źródeł finansowania infrastruktury kolejowej i obniżenia dzięki temu stawek dostępu.

– Zarządcy infrastruktury kolejowej, którzy chcą skorzystać ze wsparcia publicznego powinni zadeklarować jaki standard usług zaoferują. W związku z tym zaproponowaliśmy uzupełnienie tabeli definiującej kategorie utrzymaniowe o minimalny standard jakiego mogą oczekiwać przewoźnicy oraz stawki jakie będą z tego tytułu naliczane – tłumaczy dr Jakub Majewski z Fundacji ProKolej.

W stanowisku Fundacji wskazano, że przejrzysta kategoryzacja to instrument regulacji ekonomicznej i komunikacji z rynkiem. Powiązanie jakości z przychodami mobilizować będzie do eliminowania luk i nieciągłości w parametrach technicznych oraz likwidowania wąskich gardeł. Określenie dla poszczególnych lat oferowanej prędkości, nacisków i warunków prowadzenia ruchu, a docelowo również standardu peronów, dostępność terminali czy torów ogólnoładunkowych to elementy niezbędne do planowania inwestycji taborowych, budowania rozkładu jazdy czy konstruowania ofert dla klientów z sektora cargo.

Równolegle do uwag odnoszących się do jakości Fundacja zaproponowała, żeby listę celów programu uzupełnić o pozycję obejmującą „Redukcję opłat za dostęp do infrastruktury kolejowej” i od razu zaproponowała skąd wziąć na ten cel środki. – Należy jak najszybciej wyrównać warunki finansowania całej infrastruktury transportu lądowego i ujednolicić model funkcjonowania Krajowego Funduszu Drogowego i Krajowego Funduszu Kolejowego. Wzorując się na Ustawie o autostradach płatnych oraz o KFD, można poszerzyć źródła zasilania prac utrzymaniowych i odblokować możliwość elastycznego zarządzania długiem.

W stanowisku przekazanym do Ministerstwa opisano szczegółowo rozwiązanie, które umożliwi uzupełnienie przychodów Funduszu Kolejowego o refundacje wynikające z rozliczenia projektów unijnych, pożyczki i obligacje, granty Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz środki pochodzące z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji. Tak poszerzony budżet rekompensowałby obniżenie cennika, dawał możliwość kontraktowania zadań utrzymaniowych również u wykonawców zewnętrznych. Dzięki temu cały system byłby efektywniejszy, sprawniejszy i tańszy dla użytkowników końcowych.

Autor: Fundacja ProKolej