Szereg zaniechań i błędnych decyzji podjętych w latach 2022-2023 przez ówczesny Zarząd POLREGIO przekreślił szanse spółki na unijne dofinansowanie planowanego zakupu nowego taboru, jeszcze zanim przewoźnik rozpoczął starania o ich uzyskanie. Wadliwe umowy ramowe, całkowicie niedostosowane do warunków Krajowego Planu Odbudowy, znajdują się na czele listy zaniedbań. Powołany 20 czerwca 2024 r. Zarząd spółki – pomimo podjętych działań – nie miał możliwości uratowania projektu.
98 elektrycznych zespołów trakcyjnych, których zakup miał być dofinansowany w wysokości 84% ze środków UE – to główne, początkowe założenia projektu POLREGIO, za start którego można uznać 23 marca 2022 r. To właśnie wtedy ówczesny Zarząd spółki podjął uchwałę formalnie rozpoczynającą prace nad umową ramową dotyczącą zakupu taboru. Pozostałe 16% kosztów planowano rozliczyć w ramach umów PSC z samorządami województw.
Zgodnie z warunkami wynikającymi z KPO, wypłata dofinansowania miała nastąpić dopiero po dostarczeniu przez producentów wszystkich 98 pojazdów – posiadających homologację. Termin dostawy przypadł na 30 czerwca 2026 r. Opóźnienie w dostawie – nawet o jeden dzień – było równoznaczne z utratą całości unijnego dofinansowania.
Kontrola wykazała poważne zaniedbania poprzednich władz spółki
KPO miał być szansą dla przewoźnika na wymianę części najbardziej wysłużonych pojazdów. Udział w nim okazał się jednak dla POLREGIO niemożliwy, czego powodem jest przede wszystkim niewłaściwe przygotowanie i prowadzenie tak istotnego dla spółki projektu. Kontrola procesu przeprowadzona przez jej obecny Zarząd, wykazała wadliwość i całkowitą nieprzydatność w postępowaniu konkursowym prowadzonym przez Centrum Unijnych Projektów Transportowych umów ramowych zawartych przez poprzedników. Kontrolerzy ustalili również, że ówczesny Zarząd spółki już na etapie wnioskowania do CUPT posiadał wiedzę o tym, że POLREGIO nie będzie w stanie spełnić warunków KPO. Pomimo świadomości problemu, nie podjął właściwych działań zaradczych. Założono natomiast, że będzie miało miejsce przesunięcie terminu granicznego kamienia milowego. Obecnie przypada on na 30 czerwca 2026 r. i – jak wynika z odpowiedzi Minister Funduszy i Polityki Regionalnej na pismo POLREGIO – zmiana w tym zakresie nie wydaje się realistyczna. W trakcie kontroli ustalono też, że Zarząd spółki przekazywał Radzie Nadzorczej POLREGIO nierzetelne informacje o ryzykach i postępach prac nad projektem.
Obniżenie przez CUPT poziomu dofinansowania o ponad 40 punktów procentowych względem pierwotnych założeń, konflikt poprzedniego rządu z Komisją Europejską (skutkujący znacznym, szacowanym na rok lub nawet dwa lata, opóźnieniem ogłaszania konkursów na dofinansowanie projektów), a także brak możliwości podpisania umów wykonawczych bez wcześniejszego uzyskania gwarancji źródła ich finansowania, stanowią kolejne – nie mniej istotne – powody braku możliwości skorzystania przez POLREGIO z KPO.
Środki, jakie zostały przyznane spółce przez CUPT, nie przepadną – będą w dalszym ciągu służyć kolei regionalnej. Zwiększają one poziom dofinansowania projektów innych przewoźników regionalnych.
