W związku z nowym projektem rozporządzenia dotyczącego nowego podziału dyscyplin naukowych i kontrowersjami związanymi z umiejscowieniem dyscypliny Transport zwróciliśmy się do profesora Andrzeja Chudzikiewicza z prośbą o komentarz.
W projekcie rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych istniejącą obecnie dyscyplinę Transport postanowiono, jako obszar nauki, podzielić i przyporządkować do kilku nowych dyscyplin:
- transport (w zakresie infrastruktury) w dyscyplinie inżynieria lądowa,
- transport (w zakresie urządzeń) w dyscyplinie inżynieria mechaniczna,
- transport ( zakresie telekomunikacji) w dyscyplinie elektrotechnika i elektronika,
- eksploatacja pojazdów kolejowych w inżynieria mechaniczna,
- eksploatacja infrastruktury kolejowej w inżynieria lądowa.
Otwarte pozostaje natomiast pytanie, gdzie znajdą się takie obszary transportu jak:
- Sterowanie ruchem w transporcie w zakresie infrastruktury i urządzeń (np. drogowym, kolejowym czy lotniczym lub morskim),
- Systemy i technologie transportowe (np. transport intermodalny),
- Logistyka (np. centra logistyczne, Centralny Port Komunikacyjny),
- Nawigacja (np. w transporcie morskim lub powietrznym).
W uzasadnieniu Autor Rozporządzenia powołuje się na OECD i podaną tam klasyfikację. Dlaczego więc nie zaproponowano dołączenia do nowo proponowanej dyscypliny Inżynieria lądowa obszaru nazywanego w klasyfikacji OECD Inżynierii Transportu, tak jak to jest we wspomnianej klasyfikacji OECD i utworzenie dyscypliny o nazwie Inżynieria lądowa i transport. Wtedy podana w rozporządzeniu propozycja klasyfikacji byłaby logiczna i uwzględniałaby rolę jaką pełni transport w gospodarce narodowej.
Ze względu na ścisłe powiązanie pojazdu z drogą, zarówno w przypadku transportu drogowego jak i szynowego, nie jest możliwe oddzielne rozpatrywanie zagadnień takich jak np. systemy transportowe czy technologie transportowe oddzielnie w ramach inżynierii lądowej oraz inżynierii mechanicznej.
A jak w zaproponowanej klasyfikacji mają znaleźć się problemy projektowania, budowy i eksploatacji takich inwestycji jak CPK „Solidarność” i włączenia tej inwestycji w system transportowy Polski?
Właściwie zorganizowany oraz sprawnie funkcjonujący system transportu jest czynnikiem aktywizującym oraz konsolidującym działy gospodarki narodowej. W ustawie (znowelizowanej w czerwcu 2018 roku) o działach administracji rządowej (Dz.U. 1997 Nr 141 poz. 943) w wykazie Działów gospodarki występuje punkt 22) Transport. Stąd też tak ważny jest systemowo pojmowany rozwój wszystkich gałęzi transportu (kolejowy, drogowy, lotniczy, wodny, rurociągowy; naziemny, podziemny, nadziemny itp) oraz wszystkich jego specjalności.
Zniesienie w Polsce dyscypliny Transport stworzy wyjątek w układzie międzynarodowym. Istnieje na przykład szereg renomowanych czasopism naukowych i naukowo-technicznych, w których tytułach transport traktowany jest jako odrębna dyscyplina naukowa. W samym Wykazie czasopism naukowych z listy A Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego znajduje się 38 takich czasopism. Podobnie organizowanych jest wiele poważnych konferencji i kongresów naukowych dotyczących transportu jako dyscypliny naukowej (np. co dwa lata – TRA Transport Research Arena)
Brak dyscypliny transport oznacza także bardzo duże zagrożenie dla takich kluczowych projektów społeczno-gospodarczych, jak Centralny Port Komunikacyjny, Luxtorpeda 2.0, elektromobilność, Dostępność Plus, Via Baltica i szereg innych.
Jest to również zagrożenie dla procesu kształcenia kadr dla transportu gdyż nowy układ dyscyplin spowoduje istotne przekształcenia strukturalne wyższych uczelni a tym samym wydziałów kształcących na kierunku Transport.
