Krzysztof Zgorzelski, prezes zarządu Przewozów Regionalnych Sp. z o.o., podsumował ostatnie działania spółki w obszarach integracji transportu zbiorowego, modernizacji taboru oraz eliminacji luki pokoleniowej na kolei.
Minął pierwszy kwartał 2019 roku, w tym m.in. okres wzmożonych przejazdów w czasie ferii. Jak je Pan podsumuje?
Z roku na rok 
wzrasta liczba pasażerów korzystających z pociągów POLREGIO. W roku 2018 naszymi pociągami przewieźliśmy prawie 81,2 mln pasażerów, tj. o 1,7% więcej niż w roku poprzednim. Rok bieżący mimo licznych zamknięć i trwających remontów na torach zapowiada się również optymistycznie. Świadczą o tym wyniki dotyczące okresu styczeń – luty. W ciągu tych dwóch miesięcy pociągami POLREGIO podróżowało 14,12 mln osób tj. o 8,5% więcej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. W ciągu tych dwóch miesięcy najwięcej pasażerów przewieźliśmy w województwach wielkopolskim, pomorskim i dolnośląskim. Największe wzrosty potoków pasażerskich w stosunku do roku 2018 obserwujemy w województwach pomorskim, podkarpackim, dolnośląskim i podlaskim. Wzrost liczby przewożonych pasażerów związany jest nie tylko ze wzrostem pracy eksploatacyjnej (jak w przypadku Pomorza), ale również z rozszerzaniem lub wprowadzaniem ofert zintegrowanych z komunikacją miejską (województwo dolnośląskie czy podkarpackie), jak też lepszym dostosowaniem oferty przewozowej do potrzeb lokalnej społeczności (np. w podlaskim) choćby w zakresie rozkładu jazdy. Niemały wpływ na wzrost liczby pasażerów ma również zmieniający się standard podróżowania i lepszy dostęp do naszej oferty. Mówiąc o dostępie mam na myśli rozwijającą się sieć sprzedaży. Nasz pasażer może kupić dziś bilet w licznych kasach biletowych zlokalizowanych na dworcach i stacjach kolejowych (zarówno własnych, jak i pozostałych przewoźników kolejowych), w 800 punktach Kolportera, w automatach biletowych, a także nie wychodząc z domu poprzez platformy internetowe oraz aplikacje mobilne (zarówno własne, jak i prowadzone przez naszych partnerów). Cieszy nas fakt, że coraz więcej podróżnych korzysta właśnie z biletów kupionych przez Internet: w tym roku jest to już co dziesiąty nasz podróżny.
Jeśli chodzi o ferie zimowe to jak co roku największą popularnością cieszyły się przejazdy w relacjach Wrocław – Szklarska Poręba, Leszno – Wrocław – Kłodzko – Międzylesie, Kraków – Zakopane, Kraków – Krynica-Zdrój, Kraków – Żywiec. W tych relacjach w okresie styczeń luty w naszych pociągach podróżowało ok 2 mln osób.
Jakie działania POLREGIO podejmuje w kwestii integracji transportu zbiorowego, np. z innymi przewoźnikami autobusowymi i kolejowymi? Po trudnym okresie restrukturyzacji przychodzi czas na rozwój?
Rzeczywiście po pełnym wyzwań okresie restrukturyzacji nadszedł czas na rozwój Spółki. Po raz pierwszy w 18-letniej historii Spółki możemy budować plany jej rozwoju, a nie wyłącznie ograniczać się do ciągłych redukcji jej potencjału skutkującego spadkiem udziału w rynku. Jednym z głównych filarów naszego wzrostu jest odpowiedź na oczekiwania pasażerów, nie tylko w zakresie komfortu podróżowania, ale przede wszystkich w dostępie do oferty przewozowej.
Oczywistym jest, że kolej nie dociera wszędzie i aby dotrzeć do pasażera, którego miejsce zamieszkania jest znacznie oddalone od linii kolejowych, konieczna jest integracja naszej oferty z ofertą przewoźników z innych gałęzi transportu, chociażby z szeroko rozumianymi PKS-ami. Brak takiej integracji, ale też i ułomności systemu prawnego spowodowały powstanie problemu tzw. „białych plam transportowych”, który dotyczy według ostrożnych szacunków blisko 9 mln obywateli. Tutaj zatem dostrzegamy znaczną niszę rynkową do zagospodarowania, która łatwo da się przekuć na wzrost liczby pasażerów korzystających z naszych usług. Przy czym integracja z PKS-ami to jedynie jedna z gałęzi transportu zbiorowego, jaka może być integrowana z naszą ofertą. Warto tutaj dodać chociażby wspólną ofertę budowaną w wielu ośrodkach miejskich opartą o komunikację aglomeracyjnej.
Sporą część taboru POLREGIO udało się już zmodernizować lub wymienić na nowy. Co nowego w tym obszarze czeka pasażerów w najbliższych latach?
W obecnym roku chcemy przygotować się organizacyjnie i funkcjonalnie na czteroletni program modernizacji taboru eksploatowanego przez Spółkę. Do tego potrzebne jest spełnienie się trzech warunków. Po pierwsze uzyskanie pozytywnej decyzji Komisji Europejskiej w zakresie otrzymanej przez Spółkę w 2015 roku pomocy publicznej. Drugi warunek to uporządkowanie sytuacji kapitałowej w Spółce, gdyż w kapitałach własnych Spółka wykazuje jeszcze ciągle ponad 1,12 mld zł strat z lat ubiegłych, co powoduje, iż zgodnie z kodeksem spółek handlowych, ale też i wytycznymi europejskimi, Spółka pozostaje ciągle podmiotem zagrożonym. Planujemy ten element uporządkować do końca bieżącego roku. Natomiast trzeci warunek to uruchomienie programu dofinansowania ze środków unijnych modernizacji taboru pasażerskiego. Spełnienie się tych trzech warunków pozwoli nam w cztery lata do końca zmodernizować tabor i skokowo poprawić komfort podróży naszych pasażerów. W ramach tego planu modernizacji przewidujemy także pozyskanie pojazdów hybrydowych, tj. napędzanych silnikiem spalinowym oraz mogących być napędzanych trakcją elektryczną. Prace przygotowawcze w tym obszarze trwają i dążymy do tego, aby dobrze się przygotować do poprawy jakości naszej oferty dla pasażerów.
Branża kolejowa czyni coraz więcej starań nad eliminowaniem tak zwanej luki pokoleniowej. Jakie działania w tej kwestii prowadzi POLREGIO?
W bieżący rok weszliśmy już jako podmiot po zakończonym z sukcesem programie restrukturyzacji i z planami dotyczącymi rozwoju Spółki. Warunkiem sine qua none takiej strategii jest posiadanie potencjału, również w zakresie zasobów ludzkich, który pozwoli budować wartość Spółki dla jej interesariuszy: organizatorów przewozów, czyli urzędów marszałkowskich oraz pasażerów. Obecnie – po okresie restrukturyzacji – rzeczywiście jest dostrzegalna luka pokoleniowa, którą jednak powoli staramy się zniwelować, czego doświadczam podróżując po oddziałach Spółki i mając porównanie sytuacji obecnej do tej sprzed dwóch lat. Widać więcej młodych twarzy w Spółce, a ostatnio podpisane porozumienie ze stroną społeczną mocno pokazuje, że teraz nadszedł czas na inwestycje w potencjał również naszej załogi. Sądzę, że Spółka w minimalnym stopniu odczuje negatywne skutki luki pokoleniowej. Wzrost pracy eksploatacyjnej, wzrost liczby pasażerów, nowe wyzwania powodują, że rozpoczęliśmy nabory na stanowiska pracy. Dzięki programowi uruchomionemu przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A. – naszego największego udziałowca – uczestniczymy w programie „Kadry dla przemysłu”, co znacząco poprawia wizerunek naszej Spółki na rynku pracy, jako podmiotu dbającego o pracowników, ale też będącego atrakcyjnym miejscem pracy.
Nie zapominamy jednak o naszych obecnych pracownikach, którzy po czteroletniej niełatwej restrukturyzacji, pełnej wyrzeczeń, ciężkiej pracy i zaangażowania, cechują się dużą lojalnością i determinacją w walce o pozycję Spółki na rynku. Wspomniane wcześniej porozumienie ze stroną społeczną ukazuje, że jesteśmy gotowi do nowych wyzwań i jestem przekonany, że im sprostamy mogąc liczyć na sprawdzoną załogę.
POLREGIO ma w planach rozwój oferty połączeń komercyjnych. Jakie widzi Pan bariery rozwoju tego obszaru działalności Spółki?
Generalnie są dwie bariery rozwoju połączeń komercyjnych. Pierwsza to dostępność do szlaku. Czy to z powodu prowadzonych prac modernizacyjnych, czy to ze względu na konieczność zapewnienia dotychczasowych połączeń realizowanych w formule umów PSC, co utrudnia budowanie nowych połączeń, nawet w sytuacji gdy są one oczekiwane przez pasażerów.
Pewnym mankamentem jest także samo procedowanie wniosków o dostęp do sieci kolejowej. Przewoźnik chcący uzyskać przewagę konkurencyjną (a w przypadku połączeń komercyjnych możemy mówić wyłącznie o działalności nastawionej na konkurencję) znacznie wcześniej podaje parametry swojej propozycji dla pasażerów, ale nie im – właściwym adresatom, a urzędnikom i de facto również konkurencji. Wtedy możemy mówić raczej o nikłych elementach budowania przewag konkurencyjnych na rynku przewozów komercyjnych. Oczywiście POLREGIO, jako podmiot zrestrukturyzowany jest gotowe do walki konkurencyjnej i takowej się nie obawiamy, niemniej jednak dostrzegamy mankamenty zbytniego przeregulowania w tym obszarze oraz zbytniego nawisu kosztowego ze strony podmiotów zarządzających infrastrukturą.
Ważna jest jednak również sprawa kosztów. W ramach połączeń komercyjnych, kiedy nie możemy liczyć na dofinansowanie w formie rekompensaty od organizatorów przewozów, całość kosztów musi być pokryta wpływami ze sprzedanych biletów. A koszty towarzyszące takiej ofercie rosną wręcz skokowo, co negatywnie wpływa na możliwość rozwoju tego segmentu rynku kolejowego. Mówię tutaj nie tylko o kosztach energii trakcyjnej i spodziewanym ich wzroście w najbliższych latach, ale także o kosztach dostępu do infrastruktury, kiedy to zarówno PKP PLK, jak i PKP znacząco podnoszą opłaty za dostęp do infrastruktury stricte kolejowej, ale także do przystanków, czy dworców. Takie skokowe generowanie kosztów dla przewoźników kolejowych nie pozwala na budowanie dobrej dla pasażera oferty, a wręcz może poskutkować jej ograniczeniem.
Pomysłem na takie mankamenty rozwoju kolejowej działalności przewozowej jest poszukiwanie integracji międzygałęziowej, tak aby dla naszych pasażerów zbudować łańcuch wartości od momentu ich wyjścia z domu, a skończywszy na dotarciu przez nich do celu podróży: szkoły, pracy, muzeum, szpitala, czy urzędu. Najczęściej wymienia się tutaj połączenie pociąg – komunikacja miejska, ale także włączenie połączeń autobusowych (dawnych PKS-ów) wydaje się być atrakcyjną ścieżką.
Co ciekawe znaleźliście też rozwiązanie dla podróżujących samolotem. Skomunikowaliście pociągi z samolotami w Szymanach. Skąd takie rozwiązanie? Będzie ich więcej?
Jest to bardzo dobre rozwiązanie wypracowane wraz z Warmińsko-Mazurskim Urzędem Marszałkowskim, który jest organizatorem przewozów w tamtym regionie. Dostrzegamy pewien potencjał w tego typu budowie integracji dla pasażerów i coraz śmielej będziemy zachęcać pozostałych Marszałków do wspierania takich inicjatyw. Stąd mogę wspomnieć, że będzie więcej takich połączeń i liczymy, że spotkają się one z przychylnością naszych pasażerów.
