Niemniej nadal otwarte pozostaje pytanie na poziomie krajowym: jak wykorzystać dostępne środki, również z instrumentu dłużnego SAFE, aby zapewnić pełne zdolności operacyjne dla polskiego wojska i przewozu ciężkiego sprzętu przez państwowych przewoźników kolejowych. Potrzebujemy odpowiednich platform wagonowych, ramp mobilnych i innego sprzętu. Inwestycjom w czołgi i inne ciężkie uzbrojenie powinny towarzyszyć równoległe inwestycje w odpowiedni tabor kolejowy, nawet w ramach poolu taborowego. Mówię o tym w Kwaterze Głównej NATO i w instytucjach UE, niemniej instytucje unijne wskazują na odpowiedzialność państwa członkowskiego w tym zakresie, i potwierdzają, że SAFE jest instrumentem, który byłby do tego właściwy.
Jakich innych działań ze strony Komisji Europejskiej sektor kolejowy może jeszcze oczekiwać po opublikowaniu Komunikatu?
W Komunikacie Komisja zobowiązuje się, że dokona przeglądu rozporządzenia wykonawczego w sprawie infrastruktury kolejowej w 2026 r., aby upewnić się, że spełnia ono potrzeby transportu wojskowego, uwzględniając jednocześnie wkład, który ma zostać wniesiony przez przedstawicieli wojsk. Stwierdza się także, że transport wojskowy będzie zwolniony z ograniczeń ruchu ze względu na efektywność środowiskową pojazdów lub na podstawie kontroli jakości powietrza, czy hałasu (w odniesieniu do lotnisk, czy portów), a pojazdy kolejowe będą mogły operować bardziej elastycznie. Ponadto, w 2026 r. Komisja, przy wsparciu m.in. Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i zarządców infrastruktury, dokona ponownej oceny fizycznych ograniczeń infrastruktury kolejowej na priorytetowych korytarzach mobilności wojskowej, aby ułatwić transport ładunków ponadgabarytowych. Komisja Europejska, wspierana przez ERA, będzie także pracować nad wzmocnieniem solidności systemu zarządzania ruchem kolejowym w sposób zharmonizowany, aby zapewnić ciągłość działania w przypadku sabotażu lub innej awarii systemu. Natomiast w samym rozporządzeniu reguluje się m.in. zagadnienia związane z indywidualnymi trasami pociągów dla wojskowego transportu kolejowego, kwestie używania pojazdów kolejowych poza ich określonym obszarem użytkowania czy zagadnienia identyfikacji pojazdów kolejowych do potencjalnego wykorzystania w transporcie wojskowym.
No właśnie, na co jeszcze mógłby Pan zwrócić uwagę w kontekście samego projektu rozporządzenia?
Zgodnie z oczekiwaniami, przedstawiony projekt, zawiera propozycje zmian w rozporządzeniu 2016/796 w sprawie ERA oraz dyrektywie 2016/797 w sprawie interoperacyjności w zakresie autoryzacji pojazdów. W projekcie poruszono również kwestię sytuacji zasobów Agencji. Już w motywach 34 i 60 preambuły projektu Komisja Europejska zaproponowała zapisy odwołujące się do dyrektywy w sprawie interoperacyjności i wykorzystania pojazdów typu dual-use poza obszarem wykorzystania. Podkreśla się też rolę Agencji Kolejowej w zakresie identyfikacji takich pojazdów przy wykorzystaniu odpowiednich rejestrów. Ponadto, proponuje się konkretne zmiany do rozporządzenia 2016/796 (art. 46) i dyrektywy 2016/797 pod kątem mobilności wojskowej oraz wykorzystania pojazdów kolejowych w transportach wojskowych.
