Wyzwania stojące przed samorządami terytorialnymi, infrastruktura do poboru opłat w transporcie publicznym, znaczenie węzłów integracyjnych, nowoczesne systemy sprzedaży, informacja pasażerska, integracja biletowa –
te i inne tematy poruszono podczas konferencji „Wspólny
bilet w transporcie publicznym. Doświadczenia i perspektywy wdrożenia”, która odbyła się 10 maja w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego w Gdańsku.
W wydarzeniu udział wzięło ponad stu gości, w tym przedstawicieli przewoźników, samorządów, przedsiębiorców oraz mediów.
– Konferencja zgromadziła przedstawicieli firm i instytucji żywotnie zainteresowanych wdrożeniem systemu ujednoliconej sprzedaży biletów: organizatorów publicznego transportu zbiorowego, operatorów i przewoźników. Jest to najlepszy dowód na to, że nasza inicjatywa wyszła naprzeciw rzeczywistemu zapotrzebowaniu na usprawnienie funkcjonowania transportu publicznego w Polsce – zauważył Tomasz Pałaszewski, prezes Stowarzyszenia Ekonomiki Transportu, organizatora konferencji.
Ważnym wydarzeniem związanym z konferencją była uroczysta inauguracja działalności systemu określanego roboczo mianem Platformy Zintegrowanych Usług Mobilności. Pełne wdrożenie Platformy Zintegrowanych Usług Mobilności planowane jest na 2020 r., natomiast już w tym roku w kilku pomorskich miastach odbędzie się pilotaż, zostanie także ogłoszony przetarg na wdrożenie całości systemu.
Platforma Zintegrowanych Usług Mobilności to system, który pozwoli pasażerom na zaplanowanie podróży oraz zapłacenie za nią w jednym miejscu. Podróżując kilkoma środkami transportu publicznego (np. tramwajem, pociągiem, autobusem), nie będziemy musieli kupować różnych biletów. Elektroniczny system, działający w oparciu o aplikację na smartfony, karty miejskie, karty płatnicze oraz specjalne bilety ultralight zidentyfikuje, czym i jak długo jechaliśmy, a następnie sam rozliczy przejazd.
– Będzie to system ułatwiający życie nie tylko pasażerom, ale również przewoźnikom i organizatorom transportu. Chodzi m.in. o liczenie pasażerów czy dane o kierunkach podróży. To ważne informacje, które pomagają kształtować sieć transportową – wyjaśnił dziennikarzom Krzysztof Rudziński, prezes spółki InnoBaltica, odpowiadającej za wdrożenie projektu. – Ważne jest też, że nośnik będzie oznaczony unikalnym numerem i nie będzie zawierał danych osobowych. Wszelkie dane o biletach i opłatach będą przechowywane w chmurze. Zapewni to bezpieczeństwo oraz usprawni przepływ informacji.
– To zmiana filozofii – dodał Piotr Grzelak, wiceprezydent Gdańska. – Dziś kasujemy w autobusie papierowy bilet. Ale my nie chcemy widzieć biletu, tylko pasażera i to, jak on się porusza w czasie podróży. Wsiadając do autobusu, nie będziemy już kasować biletu, tylko będziemy identyfikowani smartfonem czy kartą mieszkańca. W tym czasie w chmurze będzie obliczana dla nas oferta. Jeśli się przesiądziemy, system zasugeruje nam, jaka opcja biletu będzie dla nas najbardziej korzystna.
Platforma Zintegrowanych Usług Mobilności jest przedsięwzięciem innowacyjnym tak w skali kraju, jak i Europy. Zakłada bowiem zintegrowanie systemu poboru opłat wszystkich organizatorów i operatorów transportu publicznego na obszarze Pomorza z poszanowaniem odrębności każdego z nich i zachowaniem poszczególnych taryf czy udzielanych ulg.
– Sytuacja, w której pasażer musi poszukiwać w gąszczu rozkładów, taryf i przewoźników, jak dotrzeć do celu oraz gdzie i jaki bilet kupić, nie powinna już w ogóle mieć miejsca – mówił w wystąpieniu wprowadzającym Mieczysław Struk, marszałek województwa pomorskiego. – Dlatego Zarząd Województwa Pomorskiego od kilku lat prowadzi konsekwentną politykę, zmierzającą do szeroko rozumianego rozwoju transportu publicznego. Dotyczy to zarówno rozbudowy sieci połączeń komunikacyjnych, jak i upraszczania systemów płatności za przejazdy.
Wielu uczestników konferencji podkreślało, że choć ujednolicony system poboru opłat już jest bardzo dużym krokiem naprzód (biorąc pod uwagę mnogość rozwiązań taryfowych, zwłaszcza w aglomeracji trójmiejskiej), to jednak należy iść dalej i dążyć do unifikacji taryf w całym regionie lub przynajmniej do pogłębienia rozwiązań integrujących różnych przewoźników.
– Na razie wspólny bilet na Pomorzu realizuje się połowicznie. Oczywiście wdrożenie tego systemu jest ważne, gdyż dotychczasowe systemy poboru opłat za przejazdy transportem publicznym nie nadążają za rozwojem technologii. Jednak pełny sukces nastąpi wtedy, gdy system pozwoli na to, żeby może nie w całym województwie, ale na pewno szerzej niż w aglomeracji trójmiejskiej, nastąpiła integracja taryfowa. Kluczowe jest wyraźne zmniejszenie kosztów przejazdu dla pasażera, wynikające z tego, że nie będzie musiał kupować kilku biletów – powiedział Paweł Rydzyński, Wiceprezes Stowarzyszenia Ekonomiki Transportu.
Wspólny bilet ma na początku obowiązywać w miastach: Gdańsk, Gdynia, Sopot, Wejherowo, Tczew, Starogard Gdański, Słupsk, Chojnice, Ustka, Kwidzyn, Lębork, Malbork, Sztutowo, a także w powiecie nowodoworskim. Oprócz komunikacji miejskiej będzie obejmował Szybką Kolej Miejską, Kolej Żuławską, Przewozy Regionalne i system roweru metropolitalnego.
– Przygotowujemy teraz studium wykonalności – tłumaczył Rudziński. – Musimy dopracować tematy finansowe, techniczne i organizacyjne. W czasie pilotażu we wrześniu będziemy testować systemy łączności i sprawdzać technologię. Potrwa to dwa miesiące, a wtedy ogłosimy przetarg na wykonanie systemu.
Koszt systemu wspólnego biletu wyniesie 90 mln zł.
– To koszt urządzeń w autobusach, system chmurowy, narzędzia kontroli – powiedział Rudziński. – Zapewniam, że wzrostu kosztów za przejazdy nie będzie. Może być nawet odwrotnie, bo coraz większa liczba miast i podróżnych w systemie może przełożyć się na niższe koszty utrzymania systemu.
Podczas konferencji dyskutowano także o kwestii organizacji publicznego transportu zbiorowego.
– Chyba najwyższy czas powiedzieć, że komunikacja publiczna powinna być wyjęta spod kurateli samorządów. Absolutnie należy wyjąć spod kurateli samorządów kwestię ustalania taryf. To powinni robić profesjonaliści – powiedział Marcin Skwierawski, wiceprezydent Sopotu.
W trzech panelach dyskusyjnych poruszono dodatkowo takie zagadnienia, jak wyzwania stojące przed samorządami terytorialnymi w zakresie wdrażania nowoczesnych systemów poboru opłat za bilety w transporcie publicznym, obecne systemy dystrybucji biletów a oczekiwania pasażerów oraz wdrażanie optymalnego systemu poboru opłat za bilety w transporcie publicznym.
Konferencja odbyła się pod patronatem Raportu Kolejowego.
