Wielu pasażerów zastanawia się czy w przypadku opóźnienia pociągu, którym podróżują mogę dochodzić odszkodowania. W tym wypadku warto mieć wiedzę kiedy można dochodzić swoich praw, a kiedy przewoźnik może odmówić lub ograniczyć wysokość rekompensaty.

Jak przypomina UTK kwestię wypłaty rekompensat z tytułu opóźnień pociągów reguluje obecnie art. 19 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/782 dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym. W takich wypadku ustalono, że minimalna kwota rekompensaty wynosi:

•  w przypadku opóźnienia wynoszącego od 60 do 119 minut 25% ceny biletu jednorazowego;
• w przypadku opóźnienia wynoszącego 120 minut lub więcej 50% ceny biletu jednorazowego.

W przypadku starań o rekompensatę najważniejszą przesłanką do ustalenia, czy przysługuje rekompensata, jest minimalny czas opóźnienia przyjazdu pociągu do stacji końcowej podróżnego (tj. 60 minut). W tym wypadku można wystąpić do przewoźnika na drodze reklamacji. Podstawą roszczenia jest bilet z przejazdu lub informacje umożliwiające identyfikację umowy przewozu (np. numer biletu internetowego). Poza tym nie trzeba załączać poświadczenia o opóźnieniu pociągu. Przewoźnik posiada w swoim systemie informatycznym dane na temat punktualności swoich pociągów i sprawdzi dokładny czas przyjazdu.

Pierwszym krokiem w przypadku wystąpienia roszczenia jest skierowanie wniosku o przyznanie rekompensaty. Takie powinno się wysłać do przewoźnika przez internet, pocztą tradycyjną lub złożyć w kasie biletowej prowadzącej sprzedaż jego biletów. Przewoźnik może zareagować proponując rekompensatę w formie bonu uprawniającego do zniżkowego zakupu kolejnego biletu, aczkolwiek jeśli pasażer wyraźnie zaznaczy chęć wypłaty w formie pieniężnej, przewoźnik ma obowiązek dostosować się do prośby pasażera i wypłacić odpowiedni ekwiwalent.

Rekompensata za opóźnienie wypłacana jest w sytuacji, gdy wartość danego odszkodowania w przeliczeniu na każdą osobę przekracza minimalny próg ustanowiony przez przewoźnika. Wysokość tego progu nie może przekraczać 4 euro. W „PKP Intercity” S.A. wynosi on aktualnie 16,00 zł. Co ważne w tym wypadku wymienione wcześniej przepisy obowiązują w naszym kraju tylko i wyłącznie w przypadku opóźnień krajowych pociągów dalekobieżnych. Oznacza to, że ścieżka taka dotyczy tylko pasażerów kategorii Express Intercity Premium (EIP), Express InterCity (EIC), InterCity (IC), Twoje Linie Kolejowe (TLK), interREGIO (IR), ŁKA Sprinter (ŁS) oraz połączeń międzynarodowych.

Zaznaczyć należy jednak, że w przypadku otrzymania wniosku o rekompensatę przewoźnik przy obliczaniu czasu opóźnienia pociągu nie uwzględnia się opóźnień co do których przedsiębiorstwo kolejowe może udowodnić, że zdarzyły się poza terytorium Unii Europejskiej. W takim wypadku w przypadku opóźnienia pociągu wynoszącego co najmniej 60 minut przewoźnik powinien zaoferować pasażerom nieodpłatnie:

• posiłki i napoje adekwatnie do czasu oczekiwania, jeżeli są one dostępne w pociągu lub na stacji lub ich dostarczenie jest możliwe, z uwzględnieniem kryteriów takich jak odległość od dostawcy, czas wymagany na dokonanie dostawy oraz koszt;
• o ile jest to fizycznie możliwe, zakwaterowanie w hotelu lub innym miejscu oraz przewóz pomiędzy stacją kolejową a miejscem zakwaterowania w przypadkach konieczności pobytu przez jedną lub większą liczbę nocy lub jeżeli niezbędny jest pobyt dodatkowy;
• o ile jest to fizycznie możliwe, przewóz z pociągu do stacji kolejowej, do alternatywnego miejsca odjazdu lub do miejsca docelowego, jeżeli pociąg został unieruchomiony na trasie.

W Polsce zasada ta dotyczy wyłącznie dalekobieżnych pociągów krajowych oraz międzynarodowych (np. kategorie EIP, EIC, IC, TLK). Nie ma ona zastosowania do połączeń miejskich, podmiejskich i regionalnych. W przypadku połączeń, które nie są dalekobieżne rekompensata jest regulowana wewnętrznymi procedurami przewoźników. Przykładowo zgodę na wydanie poczęstunku przez pracowników wagonu gastronomicznego wydaje dyspozytura, która prowadzi monitoring opóźnień pociągów. Jeżeli poczęstunek ma być wydany na stacji w imieniu jej zarządcy, należy spodziewać się, że informacja ta zostanie podana przez megafon ze wskazaniem gdzie i do kogo musimy się udać wraz z biletem.