Ponadto oprócz regulacji na szczeblu krajowym w spółce obowiązuje szereg dokumentów (standardy techniczne, instrukcje, dokumenty normatywne), które gwarantują zastosowanie materiałów, urządzeń i rozwiązań najbardziej niskoemisyjnych na rynku, a tym samym przyczyniają się do wzrostu efektywności energetycznej.
Czy PLK stosują również rozwiązania systemowe dla osiągnięcia neutralności klimatycznej?
Realizujemy działania systemowe tj. optymalizację zużycia energii elektrycznej, audyt energetyczny Spółki oraz zamierzamy być przedsiębiorstwem neutralnym klimatycznie. Dążenia do optymalizacji zużycia energii elektrycznej usprawnił system informatyczny zbudowany siłami PLK, wprowadzony do użytkowania w 2017 r. Dane zgromadzone w systemie pozwoliły między innymi na sprawne przeprowadzenie procedury zmiany sprzedawcy energii elektrycznej.
Ponadto funkcjonowanie systemu dzięki prowadzeniu dostępnych analiz, przyczynia się do optymalizacji mocy umownych. W 2020 r. w skali Spółki było to np. obniżenie mocy umownych aż o 2,5 %, co pozwoliło na ograniczenie przyszłych kosztów o ok. 700 tys. zł/rok. Bieżąca kontrola poziomów mocy zainstalowanych powoduje, że pomimo rosnącej ilości zabudowywanych urządzeń zużycie energii elektrycznej nie ulega proporcjonalnemu zwiększeniu.
Ponadto prowadzony audyt energetyczny, wskazał już obszary infrastruktury, w których leży potencjał poprawy efektywności energetycznej. Oszacowano, że w wyniku kompleksowej termomodernizacji budynków w całej Spółce można uzyskać oszczędność energii na poziomie 16,45 % zużywanej obecnie energii finalnej, natomiast w wyniku wymiany oświetlenia zewnętrznego możliwość zmniejszenia zużycia energii wynosi aż 63,23 %.
Jest Pan wiceprzewodniczącym Rady Programowej Centrum Efektywności Energetycznej Kolei. Jaka jest rola PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. w tej inicjatywnie?
Centrum Efektywności Energetycznej Kolei, tzw. CEEK to wspólna inicjatywa branży kolejowej na rzecz oszczędzania energii, która działa od 2019 roku. Wspólnie z innymi podmiotami z branży kolejowej wypracowujemy i wdrażamy rozwiązania efektywne energetycznie i jednocześnie pro-ekologiczne, które służą wszystkim uczestnikom rynku kolejowego. Pracujemy nad tym, jak oszczędniej, efektywniej, taniej i bardziej ekologicznie przewozić pasażerów i towary po torach. CEEK jest platformą dialogu przedstawicieli przewoźników, zarządców i operatorów infrastruktury, instytucji naukowych i organizacji branżowych. W swoich działaniach udowadniamy, że kolej może być jeszcze bardziej efektywna energetycznie.
Obliczyliśmy, że możemy ograniczyć zużycie energii elektrycznej o 1,2 TWh w perspektywie 10 lat. Pozwoli to na redukcję emisji CO2 o ponad 1 000 000 ton! Chcemy tym samym zachęcić pasażerów oraz przewoźników towarowych do wybierania najbardziej ekologicznego środka transportu zbiorowego. W swoich działaniach wspieramy tym samym również Politykę Energetyczną Polski.
Jednym z głównych działań CEEK jest realizacja programu Zielona Kolej, czyli m.in. zasilanie energii trakcyjnej z odnawialnych źródeł. Zakłada on zmniejszenie emisji CO2 o 85 proc. do 2030 roku, dzięki wyposażeniu sieci trakcyjnej w fotowoltaikę. W chwili obecnej do programu przystąpiła już Łódzka Kolej Aglomeracyjna, a deklarację udziału złożyły podmioty, które wykonują 22% towarowych i 34% pasażerskich przewozów w kraju w ujęciu rocznym.
Jak rozwój ekologicznej kolei może wzmocnić konkurencyjność sektora kolejowego?
Kolej to w chwili obecnej najbardziej ekologiczny publiczny środek transportu. W skali Unii Europejskiej transport jest odpowiedzialny za około 30% emisji CO2. Poziom emisji transportu kolejowego to około 1%. Zmiany klimatyczne, zauważalne w ostatnim czasie, powodują konieczność poszukiwania rozwiązań ograniczających skutki oraz niwelujących negatywny wpływ na środowisko naturalne. Sektor transportu to branża, która wymaga zdecydowanego procesu dekarbonizacji, zwłaszcza mając na uwadze przyjęty przez Komisję Europejską cel neutralności klimatycznej, który ma zostać osiągnięty do 2050 roku. Rozwój zielonej kolei znacząco wpłynie na intensyfikację działań w zakresie ograniczenia emisji CO2, co podwyższy atrakcyjność i konkurencyjność sektora kolejowego.
Jakie inne działania powinno się podejmować, by efektywność energetyczna była jak najlepsza?
Cel neutralności klimatycznej w roku 2050, postawiony w strategicznej długoterminowej wizji – zamożnej, nowoczesnej, konkurencyjnej i neutralnej dla klimatu gospodarki UE będzie wymagał intensyfikacji działań w zakresie ograniczenia emisji CO2 zarówno w przemyśle, transporcie, rolnictwie i energetyce. Konieczne jest więc wspólne intensywne działanie wszystkich sektorów, poprzedzone indywidualną analizą możliwości. Droga sektora kolejowego do neutralności klimatycznej także będzie wymagała szeregu nakładów inwestycyjnych oraz wdrożenia rozwiązań technicznych i zarządczych na dużą skalę.
