Nieustanny postęp zmian urbanistycznych i populacyjnych wymusza na organizatorach transportu zbiorowego konieczność optymalizacji podaży oferty przewozowej przy ograniczonym budżecie. Wykorzystanie systemów automatycznego zliczania pasażerów może pozwolić na lepsze dopasowanie zakładanej podaży do występującego popytu.

Taki system, zwany w Gdańsku SLP (System Liczenia Pasażerów), składa się ze zintegrowanych wzajemnie czujników, umieszczonych nad każdymi drzwiami pojazdu transportu zbiorowego. Stosuje się także czujniki laserowe oraz na podczerwień. Najnowsze oferowane na rynku czujniki wykorzystują technologię aktywnego widzenia stereo 3D. Zliczana jest liczba osób wsiadających, wysiadających i przebywających w pojeździe. Dane dostępne są do analizy niemal w czasie rzeczywistym w postaci baz danych, zapisywanych na przeznaczonym do tego serwerze, najczęściej w postaci arkuszy baz danych CSV, plików PDF, lub przetwarzane przez specjalne aplikacje.

Przy odpowiednim skalibrowaniu systemu SLP uzyskać można wartości z dokładnością do 99%. Jest to metoda znacznie efektywniejsza niż narażone na błędy ludzkie zliczanie ręczne, do którego potrzebne jest zatrudnienie sztabu pracowników (obserwatorów) i czasochłonne wprowadzanie danych do arkuszy. Są to czynniki generujące wysokie koszty operacyjne przy niewielkim uzyskanym zbiorze danych.

ZALETY I WADY SYSTEMÓW LICZENIA PASAŻERÓW

Do zalet systemów AZP na szerszą skalę zaliczyć możemy:

• Uzyskiwanie obszernego zbioru danych w krótkim czasie.
• Możliwość manipulacji klasą pojazdu obsługującego daną linię/kurs – sprawdzenie wykorzystania pojemności pojazdu i podjęcie decyzji o zastosowaniu pojazdu o większej/mniejszej liczbie miejsc.
• Optymalizacja tras połączeń, lokalizacja występującego popytu, dopasowanie podaży oferty przewozowej.
• Mniejsze koszty funkcjonowania w stosunku do organizacji badań z wykorzystaniem mniej efektywnego zliczania ręcznego.

Warto zaznaczyć, że wadą systemu jest jego potencjalna niedokładność. Wystąpienie nierozpoznanego przez system kształtu, takiego jak wózek dziecięcy lub rower, może powodować błędy w odczytach. Producenci zapewniają o wysokiej jakości odczytów najnowszych systemów SLP, jednak należy mieć świadomość, że niepewność pomiarowa jest tutaj naturalnie występującym zjawiskiem.

SLP A PROGNOZOWANIE POPYTU

Systemy SLP umożliwiają wykorzystanie zebranych danych do tworzenia prognoz liczby pasażerów (dzięki obszerności możliwych do pozyskania zbiorów danych, nieporównywalnie większych niż w liczeniu ręcznym z wykorzystaniem obserwatorów). Podstawowymi trudnościami w prognozowaniu liczby pasażerów poszczególnych linii transportu zbiorowego były dane pozyskane ze zbyt krótkiego okresu ub zbyt wysokie koszty operacyjne prowadzenia obserwacji zliczania ręcznego. Przy wykorzystaniu systemów SLP nie mamy do czynienia z tego typu problemami.

Należy zwrócić uwagę, że podstawowe systemy SLP umożliwiają wyłącznie określenie wielkości potoków pasażerskich (napełnienia pojazdów) między przystankami. Takie dane można wykorzystać m.in. do planowania przydziału klasy taboru, określania częstotliwości kursowania, albo określania warunków podróży w pojazdach. Trzeba zaznaczyć, że zagadnienie kompleksowego prognozowania popytu na usługi miejskiego transportu zbiorowego wymaga informacji na temat podróży pasażerów z uwzględnieniem ich relacji.