Nowoczesne przepisy to też ogromna szansa dla polskiego przemysłu. Nowe rynki w kraju, a docelowo na bazie lokalnych doświadczeń, szansa eksportowa. Tramwaje dwusystemowe, lekka i ultralekka kolej to dziś dominujące kierunki badań i rozwoju transportu szynowego w aglomeracjach. Można wręcz zaryzykować tezę, że tych nowych form tramwajów powstaje w skali świata więcej niż klasycznych sieci tramwajowych. W trzy dekady model z Karlsruhe stał się wzorcem dla dziesiątek aglomeracji. Synergia wynikająca z wykorzystania linii kolejowych przez tramwaje to przede wszystkim optymalizacja kosztów inwestycji oraz atrakcyjne czasy przejazdów w aglomeracjach. To jest to, czego pasażerowie potrzebują, aby pozostawić swe auta w garażach czy na Park&Ride i do miasta dojeżdżać komunikacją publiczną.
Wyzwania w zakresie nowych form transportu szynowego zaczyna dostrzegać również administracja rządowa. W przyjętej w 2022 r. Krajowej Polityce Miejskiej 2030 znajdują się wskazania, aby rozpocząć prace nad technicznymi uwarunkowaniami tramwaju dwusystemowego. Wskazuje się również pewne kierunki ułatwień dla finansowania przez samorządy miejskie inwestycji na terenie podmiejskich gmin, jeśli inwestycje te przyniosą korzyści dla miasta, np. jeśli wydłużenie linii tramwajowej poza granice miasta spowoduje spadek kongestii.
KPM 2030 nie jest aktem prawa, ale wskazuje kierunki zmian legislacyjnych. Szanse na nie daje jeden z kamieni milowych Krajowego Planu Odbudowy dotyczący przyjęcia przez Polskę legislacji wspierającej zrównoważony rozwój miast. Ostateczna decyzja zawsze zależy od posłów i senatorów, niemniej prace parlamentarne nad ustawą tworzyć będą unikalną okazję do przedstawienia przez samorządy i branżę oczekiwań odnośnie prawnych uwarunkowań nowoczesnych systemów miejskiego i aglomeracyjnego transportu szynowego.
Wyjście poza utarte schematy legislacyjne, techniczne i urbanistyczne jest więc konieczne, aby polskie systemy tramwajowe nabrały nowego – większego znaczenia w transporcie miejskim i aglomeracyjnym. Zadanie ułatwia fakt, iż Polska garściami może czerpać z zagranicznych doświadczeń, zwłaszcza państw, których porządki prawne funkcjonują w tych samych unijnych ramach.
dr Michał Beim
Ekspert w dziedzinie transportu Instytut Sobieskiego
