CIT estoński czyli ryczałt od przychodów ewidencjonowanych staje się coraz chętnej wybieraną formą opodatkowania dla spółek i wspólników. Oprócz zalet związanych z niższym, łącznym opodatkowaniem spółki i wspólników (w przypadku dystrybucji zysku) należy mieć na uwadze to, że wskazane zostały dodatkowe kategorie dochodów, które są objęte podatkiem. Należą do nich m. in. tzw. dochody z tytułu zysków ukrytych.
W naszej praktyce spotykamy się często ze stwierdzeniami Klientów, że wybierając CIT estoński nie będą mogli wypłacać zysku dla wspólników, wynajmować nieruchomości itp. Należy podkreślić, że nie jest tak, że nie można podejmować tych czynności, ale należy się jednak liczyć z tym, że trzeba będzie zapłacić od takich wydatków dodatkowy zryczałtowany podatek.
Jednym z przypadków, kiedy wręcz nie ma możliwości „ucieczki” przed dodatkowym opodatkowaniem jest fakt posiadania i wykorzystywania w spółkach samochodów osobowych. Konkretniej chodzi o wydatki i odpisy amortyzacyjne związane z używaniem samochodów osobowych udostępnianych pracownikom spółek w celach mieszanych (zawodowych i prywatnych). Ustawodawca uznaje je za tzw. wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, które podlegają opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek.
50% limit wydatków
Na początku funkcjonowania przepisów dotyczących CIT estońskiego wydatki oraz odpisy amortyzacyjne dotyczące składników majątkowych wykorzystywanych w celach mieszanych przez wspólników, akcjonariuszy spółek i ich podmiotów powiązanych uznawane były przez ustawodawcę wprost za tzw. ukryte zyski i opodatkowaniu estońskim CIT podlegało 50% tych wydatków. Nie było jednak żadnych wskazań co do składników majątkowych (w tym samochodów osobowych) wykorzystywanych przez pracowników. Organy podatkowe próbowały stosować podobny mechanizm jak w przypadku wspólników.
Przykładem była interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 22 czerwca 2022 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.182.2022.2.AK, w której organ wskazał, że, mając na uwadze treść art. 28m ust. 4 pkt 2 lit. b ustawy o CIT, podobieństwo jakie cechuje ukryte zyski oraz wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą i brak szczegółowych przepisów odnośnie sposobu ustalania, w jakiej wysokości należy zaliczyć do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą wydatki związane z użytkowaniem samochodów osobowych dla celów mieszanych przez pracowników spółki, nie będących wspólnikami spółki należy per analogiam zaliczyć do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą w wysokości 50 proc.
Interpretacja to wywołała kontrowersje wśród ekspertów, przede wszystkim ze względu na posłużenie się zbyt daleko idącą analogią. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, który wyrokiem z 18 października 2022 r., sygn. akt I SA/Gd 917/22 uchylił tę interpretację, powołując się na zasadę rozstrzygania wątpliwości co do wykładni na korzyść podatnika (in dubio pro tributario) i brak przepisu pozwalającego na uznanie za wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą wydatków ponoszonych na składniki majątku, które są wykorzystywane na cele mieszane.
Zmiana przepisów na niekorzyść podatników
Ustawodawca chcąc niejako wymóc konieczność stosowania niekorzystnego dla podatników przepisu na podstawie art. 1 pkt 31 lit. b ustawy z 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw, wprowadził z dniem 1 stycznia 2023 r. do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych art. 28m ust. 4a, który stanowi, że do wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w ust. 1 pkt 3, nie zalicza się wydatków i odpisów amortyzacyjnych oraz odpisów z tytułu trwałej utraty wartości, związanych z używaniem samochodów osobowych, środków transportu lotniczego, taboru pływającego oraz innych składników majątku:
