Komisja Europejska podtrzymuje cel osiągnięcia przez Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 roku, jak również plan, aby do września 2020 roku przygotować ocenę możliwości podniesienia celów ograniczenia emisji CO2 do 2030 roku do 50-55%.
Co to może oznacza dla branży transportu kolejowego w Polsce? Dziś transport odpowiada w Polsce za 15% emisji CO2. W przypadku transportu kolejowego sprawa jest prosta – aby ograniczyć emisję CO2 pojazdy spalinowe muszą zostać zastąpione przez elektryczne, gazowe bądź wyposażone w ogniwa wodorowe. Obecnie Ministerstwo Klimatu przygotowuje strategię wodorową. Jesienią bieżącego roku zostanie ona skierowana do konsultacji publicznych, zaś do końca roku przekazana do rozpatrzenia przez Radę Ministrów.
Jednak według organizacji Transport and Environment obecnie 95% wodoru pozyskuje się w procesie reformingu parowego z wykorzystaniem gazu ziemnego. Z punktu widzenia jakości powietrza z pewnością jest to korzystniejsze niż spalanie węgla w elektrowni, ale nie mieści się w definicji ekologicznego pozyskiwania energii. Problem może osłabnąć, jeśli do pozyskiwania wodoru wskutek procesu hydrolizy wykorzysta się prąd wytworzony w sposób ekologiczny. Tu jednak na razie biorąc pod uwagę drogę od powstania energii poprzez dystrybucję, składowanie do wykorzystania jej w pojeździe, efektywność jest wyraźnie niższa natomiast koszty nieporównywalnie wyższe.
Rozwiązaniem mogą być znane i wykorzystywane od wielu lat między innymi w transporcie drogowym napędy gazowe.
Wykorzystanie LNG w lokomotywach
Przyjmuje się, że najlepsza energia wykorzystywana w transporcie:
- charakteryzuje się niską emisją CO2,
- nie wykorzystuje zasobów kopalnianych,
- można ją magazynować i dystrybuować.
Sukces zastosowania LNG w transporcie drogowym stanowi dowód, że ta technologia powinna być wykorzystana również w transporcie kolejowym. Na bazie doświadczeń i rozwoju napędów gazowych w transporcie drogowym w ostatnich latach budowane są lokomotywy wykorzystujące napędy gazowe.
Przykłady pochodzą między innymi z ryku amerykańskiego, rosyjskiego i estońskiego:
- Amerykański przewoźnik Florida East Coast Railway uruchomił pociągi zasilane skroplonym gazem ziemnym na trasie Jacksonville – Miami. Na jednym tankowaniu taka lokomotywa przejeżdża 1450 km.
- Zakłady taboru kolejowego w Ludvinovsku produkują lokomotywę SINARA na skroplony gaz. Docelowo producent dostarczy 24 takie lokomotywy dla Gaspromtrans.
- DIGAS – Łotewski projekt ukierunkowany na wyposażenie manewrowych lokomotyw przewoźnika Operail w zasilania gazowe. Planowane zakończenie projektu w 2021 roku, po czym pojazd będzie testowany na sieci w celu uzyskania niezbędnych certyfikacji.
- Lokomotywa TEM19 zasilana gazem i rozwijana od wielu lat przez Transmasholding. Pojazd wykorzystywany od 2014 roku. Planowane jest uruchomienie masowej produkcji lokomotyw.
Jakie korzyści wynikają z wykorzystania LNG w lokomotywach?
- o 35% zmniejszony koszt energii w paliwie,
- zero emisji cząstek stałych,
- o 85% zredukowany Nox,
- 25% redukcji CO2,
- zdecydowanie niższy poziom hałasu silnika,
- obniżone koszty operacyjne,
- możliwość użytkowania w miejscach bez infrastruktury trakcyjnej.
Redukcja kosztów paliwa powoduje wzrost konkurencyjności transportu kolejowego względem transportu drogowego, co wzmacnia aspekt środowiskowy.
Prognoza dla LNG
Prognozy rządowe zakładają znaczący wzrost wykorzystania pojazdów napędzanych gazem ziemnym. Jak wynika z przyjętych w 2017 roku przez Radę Ministrów Krajowych ram polityki rozwoju infrastruktury paliw alternatywnych, planowana jest:
- budowa 14 stacji LNG wzdłuż sieci bazowej TEN-T do 2023 roku,
- eksploatacja 3 tysięcy pojazdów napędzanych LNG,
- dostępność usług bunkrowania LNG w portach: Gdańsk, Gdynia, Szczecin oraz Świnoujście.
Ustawa o elektromobilności i paliwach alternatywnych wprowadza:
- czyste tereny transportowe,
- obowiązek wymiany floty w jednostkach samorządu terytorialnego na co najmniej 30% pojazdów elektrycznych i gazowych.
- plan lokalizacji punktów bunkrowania LNG.
Polityka energetyczna Polski do 2040 roku również zakłada zwiększające się wykorzystanie LNG i CNG jako paliw alternatywnych w transporcie.
W ramach realizowanej polityki bezpieczeństwa energetycznego, Polska do 2022 roku powinna zdywersyfikować źródła dostaw gazu, w tym LNG. Powstanie terminalu LNG w Świnoujściu pozwoliło na odbieranie skroplonego gazu ziemnego drogą morską praktycznie z dowolnego kierunku na świecie.
Obszary wsparcie przez UE
Rozwój alternatywnych, ekologicznych źródeł zasilania jest promowany i znacząco wspierany finansowo przez Unię Europejską. Wsparcie Unii Europejskiej dla inwestycji w paliwa alternatywne ma na celu zmniejszanie zależności od importowanej ropy naftowej, redukcję emisji CO2 w drogowym transporcie towarowym oraz poprawę jakości powietrza.
