Po gruntownym remoncie najstarszy czynny tramwaj elektryczny w Gdańsku – Bergmann z 1927 roku – powrócił na tory. Odnowiony pojazd, będący częścią historycznej floty Gdańskich Autobusów i Tramwajów (GAiT), ponownie zachwyca mieszkańców miasta.

Pojazd z niemal stuletnią historią

Tramwaj Bergmann, oficjalnie oznaczony jako DWF Tw245, został wyprodukowany w 1927 roku przez Gdańską Fabrykę Wagonów (obecnie teren stoczni Remontowa Shipbuilding). W tamtym czasie zamówiono 24 egzemplarze, które otrzymały numery 245-268. Oznaczenie Tw245 odnosi się do połączenia skrótu „Triebwagen” (wagon silnikowy) i numeru pierwszego egzemplarza serii.

Seria tramwajów przetrwała II wojnę światową i służyła w Gdańsku aż do 1973 roku, kiedy została wycofana z eksploatacji liniowej. Po latach modernizacji jedyny zachowany egzemplarz – tramwaj o numerze 266 – pod koniec lat 80. XX wieku przywrócono do historycznego wyglądu, a następnie włączono do floty pojazdów zabytkowych GAiT.

Konieczność generalnego remontu

Chociaż tramwaj od lat pojawiał się na ulicach Gdańska podczas wydarzeń specjalnych, nigdy wcześniej nie przechodził kompleksowego remontu. Dotychczasowe naprawy miały charakter doraźny, a wiele elementów pochodziło z późniejszych generacji tramwajów N.

Prace poprzedzone dokładnymi badaniami historycznymi

Przygotowanie do renowacji wymagało żmudnych badań archiwalnych. Dokumentację historyczną opracowywali między innymi śp. Mariusz Uziębło, znawca gdańskiej komunikacji tramwajowej, oraz Cezary Kamiński, motorniczy GAiT i prezes Stowarzyszenia Grupa Tramwajowo-Autobusowa WPK GG.

Źródeł poszukiwano w publikacjach archiwalnych, zbiorach fotograficznych, galeriach internetowych oraz poprzez analizę podobnych tramwajów w innych miastach.

Zakres renowacji – Bergmann jak nowy

Remont przeprowadziła firma 4iB Sp. z o.o., przywracając tramwajowi jego pierwotny stan z 1927 roku. Prace objęły zarówno mechanikę pojazdu, jak i jego estetykę oraz detale historyczne.

W ramach remontu zregenerowano silniki, przekładnie i osie jezdne oraz piaskowano i zabezpieczono ramę wagonu. Drewnianą konstrukcję wymieniono tam, gdzie było to konieczne, a całość zabezpieczono przed wilgocią. Dach został pokryty nowym płótnem uszczelnionym żywicą, wymieniono również instalację elektryczną i przeprowadzono regenerację nastawników jazdy. Pudło wagonu odzyskało historyczne przetłoczenia oraz charakterystyczne dla epoki nitowanie blach. Przywrócono także oryginalną kolorystykę z ręcznie malowanymi napisami.

Szczególną uwagę poświęcono detalom, które mają ogromne znaczenie dla wartości historycznej zabytku. Odtworzono oryginalne kinkiety lamp, oświetlenie ekspozytorów liniowych, tabliczki znamionowe, kierunkowskazy oraz odbierak prądu. Cała stolarka wnętrza, obejmująca ławki, obicia ścian i podłogi, została wykonana z mahoniu, zgodnie ze stylem lat 20.