IV pakiet kolejowy zmodyfikował również proces udzielania zezwoleń dla pojazdów kolejowych. Dyrektywa 2016/797 w sprawie interoperacyjności przewiduje dwie ścieżki procedowania – przez Agencję Kolejową Unii Europejskiej lub przez krajowe organy ds. bezpieczeństwa. Wybór odpowiedniej ścieżki determinuje planowany obszar eksploatacji pojazdu. Obszar eksploatacji pojazdu obejmujący więcej niż jedno państwo członkowskie Unii Europejskiej wymaga wydania zezwolenia przez Agencję. Obszar eksploatacji pojazdu ograniczony wyłącznie do jednego państwa członkowskiego pozostawia wnioskodawcy możliwość wyboru podmiotu wydającego – Agencji lub krajowego organu ds. bezpieczeństwa.
Nowe regulacje prawne przewidują również, że jednostki notyfikowane będą uprawnione wyłącznie do przeprowadzania ocen podsystemów, pojazdów i składników interoperacyjności na zgodność z TSI. Natomiast w każdym przypadku oceny podsystemu, czy pojazdu kolejowego na zgodność z przepisami krajowymi, ocenę tę przeprowadzać będzie jednostka, która posiada kompetencje zweryfikowane w odrębnym procesie (jednostka wyznaczona).
Za niecały rok, od 16 czerwca 2022 r. wszystkie podmioty zajmujące się utrzymaniem będą musiały posiadać certyfikat ECM lub zostać ocenione w ramach procesu certyfikacji lub autoryzacji bezpieczeństwa. W konsekwencji od tego dnia przestaną również obowiązywać przepisy dotyczące wydawania świadectw sprawności technicznej w odniesieniu do pojazdów posiadających ECM. Dokument ten zostanie zastąpiony przez tzw. „przywrócenie do eksploatacji” wydawane przez podmiot odpowiedzialny za utrzymanie. W przypadku pojazdów kolejowych, które nie są zarejestrowane w rejestrze pojazdów i w związku z tym nie posiadają wyznaczonego ECM (np. pojazdy użytkowane na bocznicach kolejowych), również po 16 czerwca 2022 r. nadal znajdzie zastosowanie obowiązek wystawiania świadectw sprawności technicznej.
Nowelizacja ustawy o transporcie kolejowym, która weszła w życie 28 lipca przewiduje, że w przypadku stwierdzenia naruszenia przepisów z zakresu kolejnictwa Prezes UTK może wystosować do podmiotu kolejowego pisemne ostrzeżenie. Istnieje szeroki katalog przedsiębiorstw, do których takie ostrzeżenia mogą być kierowane. Są nimi: przewoźnik kolejowy, zarządca, użytkownik bocznicy kolejowej, przedsiębiorca zarządzający infrastrukturą i wykonujący przewozy w metrze, producent albo jego upoważniony przedstawiciel, jednostka notyfikowana, podmiot odpowiedzialny za utrzymanie, wykonawca modernizacji, importer, inwestor lub dysponent.
Podmiot, do którego zostanie wystosowane pisemne ostrzeżenie będzie zobowiązany do udzielenia odpowiedzi o działaniach podjętych lub planowanych do podjęcia w celu usunięcia stwierdzonego naruszenia (wraz z ich harmonogramem) we wskazanym terminie.
Wprowadzono obowiązek przekazywania przez przewoźników kolejowych i zarządców infrastruktury swoim pracownikom informacji o przeprowadzonych ocenach znaczenia zmiany i procesach zarządzania ryzykiem, jeżeli dotyczą one obowiązków pracowników oraz warunków i bezpieczeństwa pracy. Dodatkowo wprowadzany jest także wymóg dla przewoźników pasażerskich dotyczący informowania pasażerów poszkodowanych w poważnych wypadkach o procedurach dochodzenia roszczeń oraz o możliwości skorzystania z pomocy psychologa na koszt przewoźnika. Pojawia się także nowy wymóg dotyczący sposobu postępowania przy wymianie wagonów między przewoźnikami.
Bezpieczeństwo to priorytet dla UTK. Trwa już piąta edycja konkursu Kultura Bezpieczeństwa. Proszę przypomnieć jego cele?
Pomysł stworzenia konkursu „Kultury bezpieczeństwa transporcie kolejowym” narodził się jako kontynuacja inicjatywy Deklaracji w sprawie rozwoju Kultury Bezpieczeństwa w transporcie kolejowym i skierowany został przede wszystkim do jej sygnatariuszy. Celem konkursu jest wymiana doświadczeń pomiędzy uczestnikami oraz rozpowszechnianie dobrych praktyk, służących poprawie bezpieczeństwa transportu kolejowego. Mamy szerokie spektrum sygnatariuszy poczynając od Ministerstwa Infrastruktury, Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych, Komendy Głównej Policji, Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego przez przewoźników, zarządców, aż po uczelnie, wydawnictwa i wiele, wiele innych np. Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei.
