Polska kolej jest bezpieczna – to wniosek jaki można jednoznacznie wysnuć z pierwszego podsumowania danych bezpieczeństwa
z 2018 roku przedstawionych przez Urząd Transportu Kolejowego.
Poziom bezpieczeństwa mierzy się wieloma miernikami. Jednym z nich jest miernik wypadkowości czyli iloraz liczby wypadków na liniach kolejowych i pracy eksploatacyjnej (w mln poc-km). Od kilku lat utrzymuje się on na niskim poziomie i co istotne spadł nieznacznie pomimo znacznego wzrostu pracy eksploatacyjnej w ubiegłym roku.
Od 2015 roku miernik wypadkowości utrzymuje się na poziomie poniżej 3. W 2018 roku wyniósł 2,52, co oznacza o 0,04 punktu procentowego mniej niż w 2017 roku. Nadmienić należy, że dane dotyczące wypadkowości nie są ostateczne i współczynnik ten może się jeszcze nieznacznie obniżyć.
Wynika to z faktu, że prowadzone przez prokuraturę są postepowania przez prokuraturę, głównie w odniesieniu do zdarzeń wskutek najechania pojazdu kolejowego na osoby przechodzące przez tory w miejscach niedozwolonych. Jeśli wypadek zostanie zakwalifikowany jako samobójstwo, to nie jest wliczany w liczbę zdarzeń.
Przedstawione dane o wypadkach kolejowych dotyczą zarówno linii kolejowych jak i bocznic.
Całkowita liczba wypadków w 2018 roku wyniosła 639 na liniach kolejowych i 125 na bocznicach. Zanotowano 4 poważne wypadki (kategorii A) – jedno zderzenie z ciężarówką, dwa z samochodami osobowymi i potrącenie rowerzystki. Niestety wyraźnie zwiększyła się liczba wypadków, w których pociąg potrącił osobę przechodzącą przez tory w miejscu niedozwolonym- o 53. Takich sytuacji było 234 (181 w 2017 roku).
Spadła, nieznacznie, liczba wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych i to pomimo dużego wzrostu pracy eksploatacyjnej. Takich zdarzeń w 2018 roku było 230, zatem o 5 mniej niż w 2017 roku. Zaznaczyć należy jednak, że liczba wypadków na liniach kolejowych wzrosła o 5, a na bocznicach spadła o 10. Spadła też liczba wypadków na przejazdach kategorii A z 13 w 2017 roku do 3 w 2018 roku.
W tym roku jednym z priorytetów działań UTK jest poprawa bezpieczeństwa prac inwestycyjnych. Obserwujemy niepokojący trend wzrostowy związany z występowaniem zdarzeń kolejowych podczas remontów linii kolejowych. Zmniejszeniu ryzyka występowania tego typu zdarzeń służą: wprowadzanie rozwiązań o charakterze technicznym, edukacja, a także działania skierowane na przewidywanie zagrożeń i wyciąganie wniosków, czyli ciągłe podnoszenie standardów bezpieczeństwa nie tylko przez wykonawców prac inwestycyjnych, lecz także zarządców infrastruktury.
Ignacy Góra, prezes UTK
Dwukrotny wzrost zanotowano natomiast w przypadku wypadków i incydentów z pojazdami i maszynami budowlanymi- odpowiednio 7 i 16.
UTK zauważa, że w dalszym ciągu na wysokim i nieakceptowalnym poziomie jest problem związany z niezatrzymaniem się przed sygnałem „stój”. Zwiększyła się także liczba przypadków zdarzeń klasyfikowanych jako „zbiegnięcie pojazdu kolejowego”. Mniej było natomiast wypadków związanych z nieprawidłowościami w układaniu drogi przebiegu pociągu przez dyżurnego ruchu, których było 27 (35 w 2017 roku).
Wyraźny spadek odnotowano w kategorii związanej z klęskami żywiołowymi. Spadek z 15 w 2017 roku do 2 w 2018 roku. W latach ubiegłych do tej kategorii były nieprawidłowo kwalifikowane niektóre wypadki spowodowane najechaniem pojazdu kolejowego na przeszkodę, np. leżące drzewa. W odniesieniu do tej kategorii wypadków Prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydał w styczniu 2018 roku stanowisko określające przypadki, kiedy zdarzenie można zakwalifikować jako skutek klęski żywiołowej.
Od kilku lat UTK propaguje ideę kultury bezpieczeństwa. Wiele sytuacji potencjalnie niebezpiecznych, które kiedyś nie były raportowane jako zdarzenie kolejowe, jest teraz zgłaszanych jako incydent. Pozwala to na dokładne przeanalizowanie przyczyn takiej sytuacji i wypracowanie skutecznych metod zapobiegania w przyszłości niebezpieczeństwom. W ten sposób w 2018 r. zgłoszono 1262 incydenty.
Pełne sprawozdanie ze stanu bezpieczeństwa ruchu kolejowego za 2018 rok będzie opublikowane do końca sierpnia 2019 roku zgodnie z wymogami Ustawy o transporcie kolejowym.
