Jak tramwaje zmieniły polskie miasta? O rozwoju sieci tramwajowych oraz środkach przeznaczonych na ich rozbudowę rozmawiamy z Grzegorzem Pudą, ministrem funduszy i polityki regionalnej.
Za 1,5 roku będziemy obchodzić 20-lecie wstąpienia Polski do Unii Europejskiej. Za nami czas intensywnego rozwoju, w którym pomogły środki unijne. Ile pieniędzy z UE i finansowań zewnętrznych zostało przeznaczonych na rozwój szynowego transportu miejskiego w Polsce?
Od 2007 r. mobilność, w tym rozwój transportu szynowego, jest wspierana przez fundusze europejskie. Środki w Polsce są dostępne w programach zarządzanych z poziomu krajowego: Programu Infrastruktura i Środowisko, program dla wschodnich województw – Programu Rozwój Polski Wschodniej i Programu Polska Wschodnia oraz z poziomu województw – poprzez programy regionalne.
Na transport miejski, w tym inwestycje w transport szynowy trafiło dotychczas ponad 21 mln zł. Środki te pochodziły z europejskich programów POIiŚ 2007-2013 i 2014-2020.
W programach dla wschodnich województw: PO RPW 2007-2013 i POPW 2014-2020 na transport miejski przeznaczono blisko 3,7 mld zł, w tym na inwestycje w tramwaje w Olsztynie.
Dzięki inwestycjom Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej 2007-2013, po 50-latach nieobecności, w Olsztynie reaktywowaliśmy system komunikacji tramwajowej. Koszt przedsięwzięcia wyniósł 450 mln zł, z czego 350 mln zł pochodziło z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Z Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 realizujemy dwa projekty rozbudowy sieci tramwajowej w Olsztynie (trakcja szynowa i łańcuchy ekomobilności). Naszym celem jest zwiększenie wykorzystania transportu publicznego na terenie miasta i jego obszaru funkcjonalnego. Ponadto chcemy ograniczyć emisję CO2 oraz zwiększyć dostępność i atrakcyjność miasta i jego rozwój gospodarczy. Koszt realizacji projektów ma wynieść ok. 600 mln zł, z czego 365 mln zł to środki z EFRR.
Warto podkreślić, że oprócz podróżujących komunikacją publiczną na inwestycji zyskają też olsztyńscy rowerzyści i piesi. Wraz z nową linią tramwajową zostaną zintegrowane ścieżki rowerowe i piesze. Zadbaliśmy także o środowisko – wzdłuż ciągów szynowych rośnie teraz kilka tysięcy drzew i krzewów.
Jak od 2004 roku przedstawia się rozwój sieci tramwajowych w Polsce? Ile torowisk było, ile powstało?
Z wykorzystaniem środków unijnych z POIiŚ 2007-2013 oraz POIiŚ 2014-2020 dotychczas wybudowaliśmy i zmodernizowaliśmy 322 km linii tramwajowych i linii metra. A kolejne projekty w tym zakresie jeszcze się nie zakończyły. Od 2004 r. tramwaje były finansowane również w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego, a od 2007 r. także w 16 regionalnych programach operacyjnych oraz PO RPW 2007-2013 i POPW 2014-2020.
Natomiast warto też spojrzeć, jak prezentują się statystyki krajowe. GUS oszacował, że w ujęciu ogólnym, liczba tras tramwajowych wzrosła z 932 km w 2004 r. do 2 368 km w 2021 r. Są to dane, które dotyczą uruchomionych tras (przewozów, a nie stricte budowy nowych torowisk), i pokazują, jak dzięki modernizacji czy budowie nowych linii zwiększyła się obsługa mieszkańców komunikacją tramwajową. Z uwagi na znaczne koszty tych inwestycji są one finansowane w dużej mierze ze wsparciem unijnym.
Które inwestycje tramwajowe, patrząc z perspektywy czasu, zmieniły postrzeganie transportu publicznego w polskich miastach?
Wśród projektów Programu Infrastruktura i Środowisko realizowaliśmy i nadal kontynuujemy projekty modernizacji linii tramwajowych, jak i budowę nowych odcinków. Powstanie nowych odcinków z pewnością jest spektakularną zmianą w mieście – warto wspomnieć tutaj o budowie trasy tramwajowej na Tarchomin w Warszawie, Fordon w Bydgoszczy, KST w Krakowie czy Nowy Dwór we Wrocławiu. Podobnie jak przywrócenie tramwajów miastu – w Olsztynie, z programów dla Polski Wschodniej. Na szybkich szynowych połączeniach komunikacyjnych zyskują całe osiedla czy dzielnice miast, które dotychczas obsługiwane były jedynie transportem autobusowym. Dla mieszkańców Olsztyna oznacza to m.in. szybkie przemieszczenie się z centrum miasta do zlokalizowanych na południu „sypialni”.
Z badania, przeprowadzonego przez Urząd Miasta Olsztyna wynika, że aż 62 proc. badanych pozytywnie ocenia przywrócenie tramwajów w mieście.
