Co więcej, wprowadzone zostały również ograniczenia i zakazy w zakresie inwestowania w rosyjski sektor energetyczny i wydobywczy oraz świadczenia szeregu usług dla podmiotów rosyjskich – m.in. eksportu, sprzedaży, dostaw i przekazywania do Rosji wszelkich samolotów i innych statków powietrznych oraz ich części i wyposażenia czy dokonywania wszelkich napraw i konserwacji oraz świadczenia usług finansowych w związku z nimi. Blokowane są także rosyjskie rezerwy walutowe w UE, a największe rosyjskie banki zostały wykluczone z systemu SWIFT, czyli dominującego w świecie systemu rozliczeń międzynarodowych.
Wyjątki, w stosunku do których nie ma zastosowanego zakazu, stanowią niektóre grupy towarowe – zwierzęta żywe, produkty młynarskie, mleczarskie i spożywcze, m.in. mięso, podroby, ryby, skorupiaki, warzywa, tłuszcze, wyroby cukiernicze niezawierające kakao, przetwory spożywcze, ale też napoje alkoholowe i bezalkoholowe, tytoń, olejki eteryczne, syropy i płyny do mycia ciała. Nieobjęte zakazem są także produkty meblarskie, szkło, wyroby ceramiczne, środki transportu lądowego (inne niż tabor kolejowy lub tramwajowy oraz ich części i akcesoria), a nawet reaktory jądrowe, kotły, sprzęt i urządzenia mechaniczne.
Skuteczność sankcji
Czy nałożone środki ograniczające mają wpływ na te kraje? Jak wskazuje Maciej Maroszyk, z jednej strony są one bardzo mocno odczuwalne dla Rosjan, a – według wielu głosów ekonomistów – kraj ten popada w zapaść gospodarczą. Z drugiej strony jednak część zwykłych Rosjan twierdzi, że do życia nie potrzebują zachodnich dóbr, gdyż przez ciężką sytuację w kraju, dostęp do nich i tak był już wcześniej utrudniony. – Nałożone sankcje oczywiście uderzają w rosyjską gospodarkę – wszystkie jej największe sektory są zablokowane, import jest droższy, a eksport upada. Jednak Rosja i tak opiera się na swoich złożach surowcowych, stąd tak naprawdę zupełne odcięcie się od ich ropy i gazu – co uczyniła Polska – może faktycznie podnieść faktyczną, prawdziwą wartość tych sankcji. Niestety na wyniki musimy poczekać – podsumowuje Maciej Maroszyk z TC Kancelarii Prawnej.
Ważne informacje dla polskich przedsiębiorców
A jak obecna sytuacja wiąże się z polskimi przedsiębiorcami? W świetle obowiązujących sankcji, muszą oni weryfikować powiązania swoich kontrahentów z podmiotami gospodarczymi z Rosji czy Białorusi – nawet, jeśli dana firma bezpośrednio nie współpracuje z jednostkami z listy. Choć stanowi to obowiązek prawny, jak wskazuje ekspert TC Kancelarii Prawnej, ponad połowa polskich przedsiębiorców nie wykonała w tym kierunku żadnych działań, przez co zagrożeni są oni wpisaniem na listę sankcyjną. Prócz widma nałożenia środków ograniczających, polskim przedsiębiorstwom dało się we znaki także samo zamknięcie wielu łańcuchów dostaw i zmiany w dotychczasowych kierunkach działalności.
Czy istnieją rozwiązania przeciwdziałania negatywnym następstwom wprowadzonych obostrzeń?
– Sposobem na to jest uzyskanie zezwolenia lub zwolnienia od odpowiednich organów publicznych na wykonanie określonej czynności na podstawie unijnych aktów prawnych – mówi ekspert TC Kancelarii Prawnej i dodaje: – W tym celu przeprowadzana jest bardzo szczegółowa i rygorystyczna weryfikacja stosunków prawnych oraz powiązań danego przedsiębiorcy z podmiotem gospodarczym, który został objęty środkami ograniczającymi. To pomoże ustalić, czy istnieje możliwość złagodzenia skutków sankcji odczuwalnych przez poszkodowaną firmę.
