Rynek przewozu na wagonach naczep i przyczep w Polsce
Transport towarów samochodami ciężarowymi z przyczepami i naczepami w Polsce realizowany jest w przewozach krajowych, jak i tranzytowych. Transport naczep i przyczep koleją odbywa się jedynie w komunikacji międzynarodowej. W 2020 r. przetransportowano koleją łącznie 40 535 szt. naczep i przyczep samochodowych. Przewóz koleją całych zestawów, czyli samochodów ciężarowych, ciągników siodłowych z naczepami, praktycznie nie funkcjonuje – w całym 2020 r. przetransportowano jedynie 12 sztuk takich zestawów.
Mając zatem na uwadze cele Europejskiego Zielonego Ładu i niską emisyjność transportu kolejowego, należy przeanalizować możliwości zwiększenia przewozów przyczep i naczep z wykorzystaniem kolei. Transport towarów po drogach powinien odbywać się przede wszystkim na krótkich i średnich dystansach, na dalszych zaś trasach naczepy i przyczepy samochodowe powinny być przewożone koleją. Istotne jest również zapewnienie odpowiedniej infrastruktury przeładunkowej, tam gdzie jest ona najbardziej potrzebna, oraz sprawnej siatki połączeń. Tu transport kolejowy i drogowy powinny się uzupełniać, a nie konkurować.
Należy również przeanalizować możliwości przeniesienia na kolej części tranzytu towarów, który odbywa się obecnie po drogach z wykorzystaniem przyczep i naczep. W przewozach koleją naczep i przyczep samochodowych w ostatnich 10 latach widać wzrost wykorzystania tej formy transportu intermodalnego. W 2020 r. w stosunku do 2019 r. wzrosły one z 22 139 sztuk do 40 535 sztuk (zmiana o ok. 83%). W 2020 r. w przewozach intermodalnych przewieziono ogółem 2 672 tys. TEU, z czego naczepy i przyczepy samochodowe stanowiły jedynie 77,8 tys. TEU. Dane z przewozów intermodalnych za trzy kwartały 2021 r. wskazują na wzrostowy trend w przewozie naczep i przyczep – przetransportowano wtedy 35 997 sztuk.
W Polsce liczba naczep i przyczep samochodowych przewożonych koleją jest niewielka w porównaniu z liczbą transportowanych kontenerów. W 2020 r. 40 535 szt. przewiezionych przyczep i naczep stanowiło jedynie 2,4% ogólnej liczby jednostek intermodalnych transportowanych koleją. W innych krajach, na przykład w Niemczech czy Szwajcarii, przewóz naczep pociągami jest bardziej popularny. W Niemczech wedle danych Eurostat naczepy stanowią około 19% ogółu przewiezionych jednostek. Liczba przewożonych koleją naczep jest 25–krotnie wyższa niż w Polsce. W Szwajcarii udział naczep w ogólnej liczbie przewożonych jednostek kształtuje się na poziomie ok.
15%. Według danych Eurostat liczba przewożonych naczep w Szwajcarii jest ponad 4-krotnie wyższa niż w Polsce. W Szwajcarii ok. 7 % przewozów stanowi również transport pojazdów drogowych Jednocześnie należy mieć na uwadze, że w Szwajcarii liczba jednostek intermodalnych ogółem jest o 40% mniejsza niż w Polsce. Przewozy kolejowe naczep i przyczep samochodowych w Polsce odbywają się głównie w eksporcie i imporcie. Tranzyt ma na chwilę obecną minimalny poziom – tylko 113 tras tranzytowych wykonano w tej komunikacji w 2020 r. W komunikacji krajowej natomiast przewozy tego typu nie są realizowane w ogóle.
Rynek przewoźników kolejowych w transporcie naczep i przyczep
W 2020 r. przewozy naczep i przyczep samochodowych w Polsce realizowało 3 przewoźników intermodalnych: Ecco Rail sp. z o.o., LTE Polska sp. z o.o. oraz PKP Cargo S.A. Przewozy na największą skalę realizowała spółka LTE Polska sp. z o.o. (76%). Przewoźnik uruchomił m.in. regularne połączenia z zakładów Michelin Polska sp. z o.o. w Olsztynie do Ludwigshafen w Niemczech. Dwa razy w tygodniu trasę tę pokonują pociągi zestawione z 18 wagonów. Jednorazowo mogą one przetransportować 36 naczep na dystansie ok. 1200 km w czasie poniżej 1 doby. Innym stałym połączeniem realizowanym od lat przez LTE Polska sp. z o.o. jest przewóz naczep pomiędzy terminalem w Swarzędzu a Holandią.
