Rola kolei regionalnych w systemie transportowym kraju

Konferencja „Koleje regionalne i aglomeracyjne – doświadczenia i perspektywy”.

Koleje regionalne i aglomeracyjne mają istotną rolę do spełnienie w systemie transportowym kraju. Z jednej strony stanowią szansę na przyspieszenie przemian społeczno-gospodarczego tam gdzie wskaźniki transportowe są na niskim poziomie. Z drugiej strony rozwój pasażerskich kolei regionalnych powinien stać się centralnym elementem zintegrowanego systemu transportu publicznego.
Polska Izba Producentów Urządzeń i Usług na Rzecz Kolei, przygotowując kolejną edycję konferencji „Koleje regionalne i aglomeracyjne – doświadczenia i perspektywy”, ukierunkowała tematykę na uszczegółowienie roli przewoźników kolejowych w regionach. Wiodącymi zagadnieniami wydarzenia były zatem kwestie integracji transportu, potrzeb taborowych i planów transportowych
w województwach, a także bezpieczeństwa oraz nowych rozwiązań technologicznych.
130 uczestników konferencji powitali Adam Musiał, Dyrektor Generalny oraz Dorota Markiewicz, Dyrektor, którzy to w towarzystwie członkini Rady Izby Elżbiety Rembiasz, wręczyli dwóm nowym firmom certyfikaty wstąpienia w poczet firm członkowskich. Tymi firmami były:

• BIO-EARTH Sp. z o.o.
• PPHU Rego Sp. z o.o.

Inauguracyjne wystąpienie wydarzenia przypadło w udziale Tomaszowi Buczyńskiemu, Dyrektorowi Departamentu Kolejnictwa w Ministerstwie Infrastruktury. Buczyński streścił cele i plany resortu na najbliższe miesiące i lata, jak również poruszył rolę przewoźników regionalnych i ich wpływ na sytuację społeczną i gospodarczą w województwach.
Centrum Unijnych Projektów Transportowych reprezentowała Sylwia Cieślak-Wilk, Z-ca Dyrektora, która om wiła współfinansowanie projektów kolejowych dla przewozów aglomeracyjnych i regionalnych. Wspomniała także o tym, że:
– Każdy projekt, bez względu na to, czy wnioskodawca opisze w grupie docelowej osoby z niepełnosprawnością, czy nie, powinien spełniać zasadę dostępności.
Cieślak–Wilk zaznaczyła, że dostępny transport kolejowy to taki, który pozwala na podróżowanie osobom starszym, z niepełnosprawnościami, z małymi dziećmi czy kobietom w ciąży.
Rolę kolei w województwach scharakteryzowała Alicja Kozłowska, Dyrektor Departamentu Regulacji Rynku, Urząd Transportu Kolejowego, która na początku zwróciła uwagę na fakt, że w 2018 r. wskaźnik wykorzystania kolei dla obszaru Polski kształtował się na poziomie 8,1 podróży na rok, czyli statystyczny obywatel, niezależnie od wieku, średnio osiem razy jechał pociągiem.
Kozłowska dodała również, że:
– Analiza zmian wskaźnika wykorzystania kolei wskazuje, że zainteresowanie tym środkiem transportu wzrosło w większości województw. Jednak pomimo, że wykorzystanie kolei rośnie, w dalszym ciągu występuje problem ograniczonego dostępu do kolei oraz niezadawalające funkcjonowanie połączeń.
Zaznaczyła również, że istnieje kilka przesłanek, które mogą wpłynąć na przewozy w regionach:

• planowanie i organizowanie transportu zbiorowego nie tylko w obrębie jednego województwa, ale także we współpracy z innymi województwami
• budowanie węzłów przesiadkowych, uwzględniających środki komunikacji zbiorowej (np. autobus, tramwaj) oraz indywidualnej (samochód, rower)
• dążenie do tworzenia cyklicznego rozkładu jazdy
• zwiększanie częstotliwości kursowania pociągów
• organizowanie cyklicznych wydarzeń promocyjnych, np. obchodów Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu, dni bez samochodu itp.
• wznawianie połączeń na likwidowanych odcinkach, rewitalizacja nieczynnej infrastruktury kolejowej

Klient w centrum uwagi. To główna przesłanka na jakiej, według słów Krzysztofa Zgorzelskiego, Prezesa Zarządu Przewozy Regionalne Sp. z o. o., przewoźnik buduje swoją strategię. Dla POLREGIO istotne jest zatem zdefiniowanie docelowego klienta Spółki i jego potrzeb, dopasowanie strategii dotarcia do podróżnego i jego zatrzymania, nowa jakość usług o utrzymującej się sile przekazu
i spełniająca złożone klientowi obietnice czy też integracja ofert taryfowych z przewoźnikami różnych gałęzi transportu publicznego. Zgorzelski omówił również uczestnictwo POLREGIO w ofertach wspólnych, które odbywa się w dwóch modelach – honorowania w pociągach POLREGIO biletów komunikacji miejskiej oraz wspólnej oferty biletu łączonego kolej+komunikacja miejska.
NEWAG SA kiedyś i dzisiaj oraz oferta spółki dla przewoźników regionalnych była tematem prezentacji Adama Magiery, Dyrektora Marketingu tej firmy. Szczególną uwagę słuchacze zwrócili na charakterystykę techniczną hybrydowego pojazdu typu 36weh.
– Założeniem projektu jest możliwość ruchu pojazdu po torach z zasilaniem z sieci trakcyjnej 3 kV DC, jak i własnym. Rozwiązanie takie eliminuje konieczność posiadania przez przewoźnika dwóch odrębnych typów pojazdu do obsługi przewozów pasażerskich na liniach zelektryfikowanych
i niezelektryfikowanych, co przyczyni się do obniżenia kosztów utrzymania i eksploatacji. – podkreślił Magiera.
Dodał również, że:
– Pojazd jest wyposażony w najnowocześniejszy układ napędu elektrycznego z układem sterowania optymalizującym wydatek energii, system odzyskiwania. Zastosowano inteligentny system sterowania napędem uwzględniający profil trasy.
Nowoczesne rozwiązania informatyczne, które ułatwią planowanie drużyn pociągowych zaprezentował Daniel Sadkowski, Prezes Zarządu, BASEMENT Sp. z o.o. Nowa platforma informatyczna to efekt badań NCBIR. Badania dotykały obszarów zapotrzebowania przewoźników na optymalizacje i automatyzacje, algorytmów optymalizacyjnych, rozwiązań dla taboru oraz planowania ludzi.
Jadwiga Rajkiewicz, Dyrektor Wydziału Infrastruktury i Transportu, Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego, przedstawiła organizację kolejowych przewozów pasażerskich na Pomorzu Zachodnim, cechy wspólne i wyróżniające realizowanej strategii. Zwróciła uwagę, że województwo zachodniopomorskie zapewnia pasażerom bezpieczny i nowoczesny tabor o czym świadczy fakt, że od 2010 roku przeprowadzono dwa projekty modernizacyjne oraz trzy zakupowe.
Bartosz Majewski, Dyrektor, Agencja Rozwoju Przemysłu SA streścił rolę ARP w rozwoju przewozów pasażerskich. Przedstawił cele agencji w zwiększaniu konkurencyjności polskiego przemysłu, wspieraniu przedsiębiorstwa w prowadzeniu i rozwoju działalności i we wdrażaniu procesów restrukturyzacyjnych oraz finansowaniu inwestycji i działań rozwojowych. Majewski omówił także doświadczenia związane z restrukturyzacją Przewozów Regionalnych oraz H. Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych Sp. z o.o.
Mając na uwadze, że obszar tematyczny dotyczący kolei w regionach jest bardzo rozległy, drugi blok programowy przeznaczono na forum dyskusyjne. Moderatorem był Przemysła Wróbel, ekspert ze Stowarzyszenia Ekspertów i Menedżerów Transportu Szynowego, który poruszył tematy współpracy organizatorów przewozów z przewoźnikami, planów zakupowych, propasażerskich rozwiązań stosowanych przez przewoźników, otoczenia prawnego jak również taboru dla regionów.
Udział w dyskusji wzięli Alicja Kozłowska, Dyrektor Departamentu Regulacji Rynku, Urząd Transportu Kolejowego, Krzysztof Zgorzelski, Prezes Zarządu, Przewozy Regionalne Sp. z o.o., Bartłomiej Buczek, Członek Zarządu, Dyrektor ds. Przewozów, PKP Szybka Kolej Miejska w Trójmieście Sp. z o.o., Aleksander Drzewiecki, Prezes Zarządu, Koleje Śląskie Sp. z o.o., Józef Michalik, Wiceprezes Zarządu, NEWAG SA oraz Jadwiga Rajkiewicz , Dyrektor Wydziału Infrastruktury i Transportu, Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego.
Standaryzacje rozwiązań służących dostępności w Programie Inwestycji Dworcowych PKP SA streścił Paweł Wróblewski, Główny Specjalista, Biuro Inwestycji, Polskie Koleje Państwowe SA. Zaznaczył. Że innowacje w temacie dostępności zostały zgłoszone w ramach Działania 4 Programu Dostępność PLUS w tym:

• opracowanie jednolitych standardów dla rozwiązań map dotykowych na stacjach pasażerskich dla osób z ograniczoną możliwością poruszania się (PRM) w tym osób niewidomych i niedowidzących
• standard będzie uwzględniał wymagania cyfryzacji informacji. Opracowanie standardu znaków i sygnałów dotykowych z uwzględnieniem PRM w tym niewidomych (oznakowanie dotykowe oraz haptyczne) oraz niedowidzących
• opracowanie systemu nawigacji dla PRM w obszarze stacji z wykorzystaniem metod cyfrowego wspomagania odnajdywania drogi
• program szkoleń dla wdrożenia i ewaluacji wyników powyższych działań

Piotr Kostrzewa, Specjalista ds. analiz eksploatacyjnych, CPK – Centralny Port Komunikacyjny Sp. z o.o., streścił rolę komponentu kolejowego CPK w transporcie regionalnym. Jednym z elementów, który omówił było planowanie rozwoju sieci kolejowej jako elementu, który wpłynie na jakość kolei regionalnych. Kostrzewa podkreślił, że należy m.in.:

• zaprojektować wariantowe przebiegi linii kolejowych
• przeprowadzić kilka etapów konsultacji w kolejnych fazach uszczegóławiania projektu
• uwzględnić uwarunkowania środowiskowe
• zanalizować liczbę pasażerów i sposoby prowadzenia ruchu pociągów
• zaktualizować dokumenty strategiczne

Buczek podkreślił, że:
– W obecnych warunkach rynkowej działalności przedsiębiorstw kolejowych, informacja pasażerska jest elementem kompleksowej usługi przewozowej. Zapotrzebowanie na informację pasażerską będzie rosnąć. Dotyczy to zarówno jakości tej informacji, jak i formy przekazu.
Czyszczenie to proces technologiczny. Takie wnioski płyną z prezentacji Mariusza Pietrzyka, Prezesa Zarządu firmy BIO-EARTH Sp. z o.o. W prezentacji „Kolej na czystość” zaprezentował preparaty do czyszczenia pudeł pojazdów, preparaty do czyszczenia wnętrz pojazdów oraz preparaty do napraw i utrzymania taboru.
Przewozy Regionalne Sp. z o.o., właściciel marki POLREGIO, we wrześniu uruchomiły nową platformę „Podróż bez barier” ułatwiająca podróż osobom ze szczególnymi potrzebami. Jej największe zalety omówiła Anna Lenarczyk, Członek Zarządu, Dyrektor Handlowy w prezentacji „Program Dostępność Plus w transporcie – rozwiązania informatyczne”.
Najistotniejsze funkcjonalności tego rozwiązania to:

• udostępnienie informacji dotyczących wszystkich aspektów podróżowania, w jednym, dedykowanym osobom o ograniczonej mobilności miejscu na stronie www.polregio.pl/podroz-bez-barier
• umożliwienie pasażerom zapoznania się z poziomem dopasowania infrastruktury dworcowej oraz peronów do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, bezpośrednio na platformie, bez konieczności opuszczania strony i dodatkowego logowania na stronach zarządców infrastruktury kolejowej
• umożliwienie zgłoszenia w jednym miejscu przejazdu oraz zamówienia asysty na dworcu, za pomocą e-formularza, nawet w przypadku planowania podróż z przesiadkami

Paweł Szaciłło, Dyrektor, Sektor Transportu i Infrastruktury, Departament Projektów Sektorowych, Bank Gospodarstwa Krajowego, przedstawił zagadnienie finansowania dłużnego projektów kolei regionalnych i aglomeracyjnych. Szczególną uwagę poświęcił na ryzyka dla przewoźników, które mogą stanowić wzrost głównych kategorii kosztowych – spodziewany wzrost płacy minimalnej oraz możliwy wzrost wynagrodzeń związany z niedoborem wykwalifikowanych pracowników kolejowych, wzrost cen energii elektrycznej oraz rosnące koszty operacyjne.
Elżbieta Nowak, Naczelnik Wydziału Zarządzania Produktem, Łódzka Kolej Aglomeracyjna Sp. z o.o., na przykładzie rozwiązań województwa łódzkiego pokazała regionalną kolej nastawioną na pasażera. Rewolucja, która zaczyna się w łódzkim oznacza bowiem jednego pasażera, ale kilku przewoźników. W opinii Nowak, pasażer oczekuje bowiem zintegrowanego cyklicznego rozkładu jazdy, sprawnej zmiany przewoźnika, harmonizacji rozkładów z komunikacją miejską, integracji taryfowej oraz wysokiego komfortu podróży.
Projekt szkoleń dla pracowników z sektora kolejowego streściła Adriana Niedoszewska, Ekspert ds. zarządzania projektami, Wydział ds. Projektów Współfinansowanych, PFRON, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Jego celem jest podniesienie kompetencji pracowników sektora transportu zbiorowego w zakresie profesjonalnej obsługi osób o szczególnych potrzebach szkolenia dla 5000 pracowników firm z sektora transportu zbiorowego oraz przygotowanie poradnika dotyczącego dostosowania kluczowych usług transportu zbiorowego do potrzeb osób o szczególnych potrzebach, w tym osób z niepełnosprawnościami.
Kolejny prelegent, Tomasz Konopacki, rzecznik prasowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej SA, scharakteryzował wpływ PKM na rozwój regionu, Metropolii Trójmiejskiej oraz Kaszub omawiając kwestie wzrostu liczby pasażerów, potencjału turystycznego, dostępności transportowej dla regiony czy rozwoju terenów wzdłuż linii.