Urząd Transportu Kolejowego udostępnił raport, którego celem jest wskazanie aktualnego stanu przewozów z wykorzystaniem parowych pojazdów trakcyjnych, głównie na liniach normalnotorowych, zapoznanie z ich funkcjonowaniem, potrzebami oraz barierami w użytkowaniu. Jednocześnie analiza przedstawia istniejących przewoźników i trasy przewozów trakcją parową.
Na podstawie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji w Polsce jeździ 16 typów parowozów normalnotorowych. Większość ze świadectw została wydana w 2002 r. na wniosek spółki PKP Cargo. Uzyskane dopuszczenia pozwalają na eksploatację na liniach PKP PLK. Jedynie świadectwa wydane od 2014 r., zgodnie z obowiązującymi przepisami, ograniczają eksploatację do infrastruktury wydzielonej.
Prezes UTK wydał także 12 świadectw dopuszczenia do eksploatacji parowozu wąskotorowego.
W latach 2016–2018 na sieci PKP PLK uruchomionych zostało łącznie 3 631 pociągów w trakcji parowej:
- 2016 – 719
- 2017– 1395
- 2018 – 1517 pociągów
Podkreślić należy, że na przestrzeni dwóch lat liczba pociągów uruchomionych w trakcji parowej wzrosła ponad dwukrotnie.
W latach 2016- 2018 pociągi w trakcji parowej uruchamiało 6 przewoźników- Koleje Dolnośląskie SA, Koleje Wielkopolskie Sp. z o.o., PKP Cargo SA, Przewozy Regionalne Sp. z o.o., SKPL Cargo Sp. z o.o. oraz Parowozownia Wolsztyn.
Liderem, jak można zauważyć, i w liczbie uruchomionych pociągów, przejechanych kilometrów, jak i masy składów, są Koleje Wielkopolskie. Drugim przewoźnikiem pod względem udziału w rynku przewozów w trakcji parowej jest PKP Cargo. Zbliżony wynik odnotowały Przewozy Regionalne.
Także w przypadku wykonanej pracy eksploatacyjnej w latach 2016–2017 dominowały Koleje Wielkopolskie z udziałem 56%. Wynikała ona ze ścisłej współpracy z Parowozownią Wolsztyn, prowadzonej od 2017 r. Z kolei główną częścią pracy eksploatacyjnej Parowozowni Wolsztyn było świadczenie usług trakcyjnych na rzecz Kolei Wielkopolskich.
Maszyniści parowozów
Maszynista, który prowadzi pojazd trakcji parowej, musi posiadać wymagane uprawnienia. Są to między innymi dokumenty potwierdzające spełnianie wymagań kwalifikacyjnych do obsługi parowozu, czyli tak zwane „Prawo kierowania” parowych pojazdów trakcyjnych wydane na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 16 sierpnia 2004 r. Co ważne, dokument ten uprawnia do obsługi parowozów jedynie do dnia 29 października 2018 r. Po tym dniu dokumentami uprawniającymi do prowadzenia parowozu na sieci głównej (PKP PLK) są licencja maszynisty oraz świadectwo maszynisty z wpisanym typem parowego pojazdu trakcyjnego. Ponadto, maszynista parowozu musi posiadać umiejętność obsługi kotła parowego. Uprawnienia takie uzyskuje zdając co dwa lata stosowny egzamin przeprowadzany pod patronatem Transportowego Urzędu Technicznego.
Naturalne jest, że liczba maszynistów posiadających kwalifikacje do prowadzenia parowozów systematycznie spada. W ostatnich latach do obsługi wszystkich uruchamianych pociągów w trakcji parowej wystarczyłoby 13 maszynistów z uprawnieniami do obsługi parowozów.
PKP Cargo oraz Parowozownia Wolsztyn, będąc jednocześnie dysponentem parowych pojazdów trakcyjnych, pracodawcą oraz certyfikowanym przewoźnikiem, zatrudniają maszynistów do obsługi własnych pojazdów parowych. Obsługa tych pojazdów na sieci głównej odbywa się na podstawie licencji maszynisty oraz świadectwa maszynisty.
