Jakie kluczowe propozycje wprowadza pakiet Mobilności Wojskowej?
Dzięki temu pakietowi Komisja Europejska zamierza utworzyć do 2027 r. unijny obszar mobilności wojskowej jako krok w kierunku „wojskowej strefy Schengen”. Rozporządzenie ma na celu ułatwienie transgranicznego transportu wojskowego, na który zezwolenia muszą zostać wydane w ciągu trzech dni. Dzięki temu przemieszczanie wojsk i sprzętu wojskowego w całej Europie będzie szybsze, bezpieczniejsze i bardziej skoordynowane. Ma to odbyć się poprzez:
- Usuwanie barier regulacyjnych: wprowadza się pierwsze w historii zharmonizowane przepisy na szczeblu UE dotyczące mobilności wojskowej oraz określa się zasady i procedury dotyczące transgranicznych ruchów wojsk, z maksymalnym trzydniowym czasem realizacji i uproszczonymi formalnościami celnymi.
- Tworzenie ram na wypadek sytuacji nadzwyczajnej: ustanawia się nowy europejski system wzmocnionego reagowania na potrzeby mobilności wojskowej (European Military Mobility Enhanced Response System tzw. EMERS) służący przyspieszonym procedurom i priorytetowemu dostępowi do infrastruktury, wspierający siły zbrojne działające dla UE lub NATO. Jest to forma nadzwyczajnych ram prawnych, które umożliwiają wykorzystanie nadzwyczajnych środków gwarantujących usprawniony transgraniczny transport wojskowy.
- Zwiększenie odporności infrastruktury transportowej: postuluje się modernizowanie kluczowych unijnych korytarzy mobilności wojskowej do standardów podwójnego zastosowania i chroni się strategiczną infrastrukturę za pomocą nowego zestawu narzędzi na rzecz odporności. Ukierunkowane inwestycje wzmocnią cyberbezpieczeństwo, bezpieczeństwo energetyczne i gotowość zarówno w czasie pokoju, jak i kryzysu.
- Łączenie i dzielenie się zdolnościami: zwiększa się gotowość, solidarność i dostępność zasobów w zakresie mobilności wojskowej dla państw członkowskich poprzez wprowadzenie tzw. poolu solidarności i możliwości stworzenia cyfrowego systemu informacji na temat mobilności wojskowej (ustanowienie tzw. „Military Mobility Solidarity Pool”, w którym państwa członkowskie będą mogły dobrowolnie rejestrować swoje własne zasoby w zakresie transportu wojskowego).
- Wzmocnienie zarządzania i koordynacji: Nowa Grupa ds. Transportu Mobilności Wojskowej i Komitet ds. Transeuropejskiej Sieci Transportowej TEN-T będą kierować wdrażaniem i monitorowaniem gotowości, przy wsparciu krajowych koordynatorów ds. transgranicznego transportu wojskowego w każdym państwie członkowskim i przy podkreśleniu potrzeby testowania ustalonych procedur za pomocą ćwiczeń wojskowych, w ścisłej koordynacji z władzami cywilnymi.
Warto odnotować, że Komisja przewiduje jedną procedurę wydawania zezwoleń dla wszystkich 27 państw członkowskich, wspieraną przez zabezpieczony i ograniczony Cyfrowy System Informacji o Mobilności Wojskowej (MMDIS). System ten mógłby być stosowany we wszystkich procedurach transgranicznych – w tym formalnościach celnych – ale także do identyfikacji strategicznej infrastruktury podwójnego zastosowania i utworzenia puli solidarności. Dzięki temu systemowi formularz UE 302 i jego obsługa zostaną dodatkowo zdigitalizowane, co pozwoli na traktowanie członków NATO jako równoważnych w kontekście operacji NATO. Należy zauważyć, że rozporządzenie przewiduje również „Indywidualne trasy pociągów dla transportu wojskowego koleją”. Przepisy te nakładają na zarządców infrastruktury obowiązek koordynacji ze sobą oraz dostarczania przedsiębiorstwom kolejowym informacji i ocen w celu zapewnienia, że pojazdy kolejowe są kompatybilne z trasą i jej parametrami infrastruktury.
