Drogą do tego celu jest tworzenie wspólnych wymagań technicznych dla wyrobów oraz wspólnych wymagań dla jednostek certyfikujących. Kolej spełniającą te wymagania nazywamy koleją interoperacyjną. Zasada interoperacyjności obowiązuje w każdym państwie członkowskim. Niestety na razie nie ma takiej kolei, która byłaby w pełni interoperacyjna. Każde państwo ma swoją specyfikę kolei i nie jest możliwym ujednolicenie wszystkiego w krótkim czasie. Ale to co jest możliwe to się ujednolica. Dlatego obowiązują obecnie techniczne wymagania kolejowe wspólne dla wszystkich państw członkowskich UE zwane technicznymi specyfikacjami interoperacyjności (w skrócie TSI) oraz przepisy danego państwa członkowskiego. Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności są tak zbudowane, że mają w swojej treści przewidziane przypadki szczególne dla danego państwa członkowskiego i punkty otwarte, to jest takie, w których obowiązują przepisy danego kraju. Poza tym ze względu na istniejącą w każdym państwie infrastrukturę kolejową są jeszcze wymagania dla spełnienia zgodności (czytaj prawidłowej współpracy) z tą infrastrukturą. Do realizacji procesów oceny zgodności tych w gruncie rzeczy różnych wymagań są przeznaczone jednostki notyfikowane (w przypadku prawodawstwa unijnego), jednostki upoważnione (w przypadku prawodawstwa krajowego) i jednostki uprawnione (w przypadku pojazdów niezgodnych z TSI). W Polsce, aby zostać jednostką notyfikowaną należy posiadać akredytację Polskiego Centrum Akredytacji oraz autoryzację Urzędu Transportu Kolejowego.
Jednostki upoważnione również muszą posiadać akredytację Polskiego Centrum Akredytacji oraz autoryzację Urzędu Transportu Kolejowego. Jednostki uprawnione natomiast jako kompetentne i zaakceptowane przez Urząd Transportu Kolejowego są wymienione w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 15 grudnia 2015 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie interoperacyjności kolei (Dz. U. RP z dnia 31.12.2014 r., poz. 1976). W Polsce jedyną jednostką posiadającą wszystkie wymienione uprawnienia, a więc jednostką notyfikowaną, upoważnioną i uprawnioną w zakresie wszystkich podsystemów kolejowych, wszystkich składników interoperacyjności i wszystkich modułów procedur oceny zgodności jest Instytut Kolejnictwa (jednostka notyfikowana nr 1467 oraz posiadająca akredytacje Polskiego Centrum Akredytacji AC 128 i AC 185). W zależności od certyfikowanego obiektu (podsystem kolejowy, składnik interoperacyjności, budowla, urządzenie czy pojazd kolejowy) mają zastosowanie różne przepisy prawne, specyfikacje techniczne, normy europejskie i krajowe oraz inne dokumenty normatywne. Różny jest też sposób postępowania oraz wymagana dokumentacja składana do procesu oceny zgodności. Ale o tym szerzej następnym razem.
Wojciech Rzepka
Pełnomocnik Dyrektora ds. Jakości Kierownik Ośrodka Jakości i Certyfikacji
tel. +48 22 4731392
qcert@ikolej.pl
