Jednym z najważniejszych tematów na polskiej kolei niezmienne pozostaje realizacja perspektywy unijnej oraz Krajowego Programu Kolejowego do 2023 r. Jakie projekty są obecnie realizowane?
Czy uda się nam odpowiednio wykorzystać fundusze UE? Czy przedsiębiorcy realnie odczują boom inwestycyjny? Chcąc odpowiedzieć
na te pytania w sposób kompleksowy i uwzględniający różne perspektywy, poprosiliśmy o komentarz Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa,
Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz Fundację ProKolej.
Podsekretarz Stanu Andrzej Bittel, Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa.
Przed polskim sektorem kolejowym stoi ogromne wyzwanie – realizacja Krajowego Programu Kolejowego do 2023 r. Wartość Programu wynosi 66,4 mld zł. Jest to bezprecedensowa kwota alokowana na projekty kolejowe realizowane przez PKP PLK SA. Jej wykorzystanie nie będzie łatwe, ale zarówno podległe mi służby resortu, jak i PKP PLK SA podejmują na bieżąco wszelkie możliwe działania, których celem jest pełna realizacja Programu. Kluczową kategorię projektów w KPK stanowią zadania finansowane przy udziale środków UE. Trzy kategorie zadań obejmują projekty finansowe ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i CEF oraz ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia oraz Regionalnych Programów Operacyjnych.
Łączna wartość projektów w ww. kategoriach wynosi ponad 56 mld zł. Jednocześnie należy pamiętać, że do realizacji projektów UE niezbędne jest zaangażowanie środków krajowych. Dodatkowo istotną kategorią zadań w KPK jest lista projektów krajowych o wartości 10 mld zł, dla których przewidziano finansowanie ze środków budżetu państwa. Realizacja KPK postępuje. Rok 2016 był kluczowy w kontekście przygotowania brakującej dokumentacji projektowej dla poszczególnych projektów. Rok 2017 będzie z kolei kluczowy w kontekście podpisywania umów, a kolejne lata będą stanowiły zasadniczy okres realizacji projektów.
W okresie styczeń-lipiec bieżącego roku podpisano umowy o wartości blisko 12 mld zł. Do końca 2017 r. planowane jest podpisanie dalszych umów o szacunkowej wartości ok 13 mld zł. Obecnie zadania o wartości ok. połowy KPK wyszły poza etap planowania. Wartość przetargów w toku stanowi 13,8 mld zł, a wartość zadań w realizacji stanowi 19,5 mld zł. Do końca bieżącego roku planowane jest ogłoszenie dalszych postępowań przetargowych o wartości 6 mld zł. W perspektywie finansowej 2014- 2020 widać także istotne przyśpieszenie w stosunku do realizacji perspektywy 2007-2013. W 2016 r., a zatem w trzecim roku bieżącej perspektywy osiągnięto ponad 30% wartości alokacji w podpisanych umowach o dofinansowanie podczas gdy w 2009 r., trzecim roku poprzedniej perspektywy było to 0%.
Certyfikacja wydatków osiągnęła w 2016 r. 4,25% w stosunku do 0% w 2009 r. Powyższe dane wyraźnie wskazują, że realizacja KPK przebiega w sposób pozwalający mieć nadzieję na pełne wykorzystanie środków. Niemniej, jak wskazałem, jest to ogromne wyzwanie, które stoi nie tylko przed MIB i PKP PLK SA, ale także przed wykonawcami. Jedynie ścisła współpraca, nastawienie na osiągnięcie celów i rozwiązywanie potencjalnych sporów pozwoli na realizację KPK. Realizacja Programu jest szansą na niespotykaną dotychczas poprawę stanu linii kolejowych poprzez przebudowę 9 tys. km toru, umożliwienie prowadzenia ruchu z prędkością ponad 160 km/h na 350 km linii czy zabudowę systemu ERTMS na 2 tys. km.
