Urząd Transportu Kolejowego zaprezentował analizę, której celem jest pokazanie stopnia wykorzystania kolei w przewozach pasażerskich w poszczególnych województwach.
Średnio w poprzednim roku na jednego Polaka przypada 8 przejazdów pociągiem. W niektórych województwach te wskaźniki są niższe, ale w czterech mieszkańcy podróżują dużo częściej. Szczegółowe dane dotyczące wykorzystania w poszczególnych województwach znaleźć można w analizie UTK „Kolej w województwach”. Nadmienić należy, że w najnowszym raporcie UTK pokazało także kierunek i założenia polityk transportowych poszczególnych województw w zakresie wykorzystania kolei.
UTK policzyło wskaźnik dla poszczególnych regionów na podstawie danych o liczbie podróżujących oraz liczbie mieszkańców województw. Umożliwia to porównanie ich potencjału w ostatnich latach, czy określenie dalszych kierunków rozwoju.
Najwyższy poziom wskaźnika wykorzystania kolei odnotowano w województwach pomorskim (24,8), mazowieckim (18,2), dolnośląskim (9,4) i wielkopolskim (8,4). W tych regionach wskaźnik przewyższał średnią dla Polski.
Najniższy poziom wskaźnika odnotowywany jest od lat w województwach: podlaskim, lubelskim i podkarpackim – w granicach dwóch przejazdów koleją na jednego mieszkańca. Na ten stan składa się wiele czynników, takich jak jakość infrastruktury czy dostępność połączeń kolejowych. Regiony te charakteryzują się również mniejszą gęstością zaludnienia.
Jeśli przyjrzeć się poszczególnym województwom w Polsce, to zauważymy znaczne dysproporcje w wykorzystaniu kolei. Tylko województwo pomorskie jest powyżej europejskiej średniej z prawie 25 przejazdami rocznie. Ale są również regiony, gdzie wykorzystanie jest dziesięć razy niższe od Pomorza i nie przekracza dwóch podróży w trakcie roku.
dr inż. Ignacy Góra, prezes Urzędu Transportu Kolejowego
UTK zaznacza, że na charakter przewozów w poszczególnych województwach skłąda się wiele czynników:
- rozkład jazdy
- siatka połączeń
- rodzaj trakcji
- parametry techniczne linii
- charakter realizowanych przewozów (aglomeracyjny lub realizujący obsługę pasażerów w całym regionie)
- specyfika oraz jakość wykorzystywanego taboru
- dostępność i rozmieszczenie stacji pasażerskich
- zaludnienie województwa
Parametry te mają też wpływ na to, jaki jest udział przewoźnika dalekobieżnego w liczbie odprawionych pasażerów w danym województwie.
Z analizy wynika, że biorąc pod uwagę te różnice samorządy poszczególnych województw powinny posiadać i realizować politykę promowania kolei w danym regionie.
Wśród dobrych praktyk realizowanych w województwach UTK wskazuje:
- planowanie i organizowanie transportu zbiorowego nie tylko w obrębie jednego województwa, ale także we współpracy z innymi samorządami
- budowanie węzłów przesiadkowych, uwzględniających środki komunikacji zbiorowej (np. autobus, tramwaj) oraz indywidualnej (samochód, rower)
- dążenie do tworzenia cyklicznego rozkładu jazdy
- zwiększanie częstotliwości kursowania pociągów
- organizowanie cyklicznych wydarzeń promocyjnych, np. obchodów Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu, dni bez samochodu itp.
- wznawianie połączeń na likwidowanych odcinkach, rewitalizacja nieczynnej infrastruktury kolejowej
- prowadzenie otwartej, szerokiej polityki informacyjnej – informowanie o nowych ofertach przewozowych i połączeniach, wykorzystanie wielu kanałów informacji – w tym internetu i aplikacji mobilnych – w celu dotarcia do jak najszerszej grupy potencjalnych pasażerów
- wprowadzanie zintegrowanej oferty biletowej pozwalającej na przesiadanie się z i na kolej z innych środków transportu z wykorzystaniem jednego biletu
- zwiększanie liczby kanałów dystrybucji biletów
- propagowanie kolei w turystyce np. poprzez ofertę programów tematycznych
- ukazywanie kolei jako części turystyki regionalnej poprzez promowanie atrakcyjnych miejsc, do których można dotrzeć koleją, wprowadzanie specjalnej oferty dla rodzin, grup w święta, weekendy itp.
- inwestycje w wygodny i nowoczesny tabor (zakup nowego bądź modernizacja już posiadanego)
Zauważyć należy, że średnia w Polsce różni się od średniej europejskiej. Średnia w Europie wynosi 20, czyli jest znacząco wyższa od średniej w Polsce.
Krajem europejskim o najwyższym wskaźniku wykorzystania jest Szwajcaria, gdzie na jednego mieszkańca przypada 69 podróży w ciągu roku. Dane wskazują, że kolej jest szczególnie wykorzystywana w krajach, w których uruchamianych jest duża liczba pociągów pasażerskich.
