Trójmorze na Nowym Jedwabnym Szlaku. Potencjał, którego nie można zmarnować

Priorytetem państw członkowskich inicjatywy Trójmorza jest spójna i zintegrowana infrastruktura w regionie, który stanowi prawie jedną trzecią powierzchni Unii Europejskiej i ponad 100-milionowe skupisko konsumentów. Pozwoli to wyrównać gospodarcze nierówności wspólnego europejskiego rynku oraz zwiększyć rolę Europy Środkowo-Wschodniej w międzynarodowym handlu na korytarzach Nowego Jedwabnego Szlaku.

Inicjatywa zakłada bardzo ambitne cele. Według Komisji Europejskiej, do najistotniejszych założeń należy zwiększenie łączności w regionie w zakresie energii, infrastruktury i komunikacji cyfrowej, stymulowanie rozwoju gospodarczego oraz ułatwienie osiągnięcia rzeczywistej konwergencji między państwami członkowskimi UE. Autorzy raportu “Transport intermodalny na Nowym Jedwabnym Szlaku. Analiza potencjału, bariery i szanse” z Polskiego Instytutu Transportu Drogowego (PITD) twierdzą, że inicjatywa Trójmorza ma szansę na połączenie rozwiniętego regionu Europy Zachodniej i obszaru rynków wschodzących, leżących na peryferiach ekonomicznego centrum UE.

Cechą rynków wschodzących jest dynamiczny wzrost gospodarczy, a państwa członkowskie inicjatywy w ciągu ostatnich dwóch dekad podążały podobną ścieżką konwergencji, co wysoko rozwinięte gospodarki azjatyckie – przeszły od niskiej wydajności pracy do wydajności zbliżonej do granicy technologicznej. Z oficjalnych danych wynika, że kraje bałtyckie, Słowacja i Polska podobny wzrost, co gospodarka Japonii w latach 70. i 80. Skok odnotowała także Rumunia i Chorwacja.

Regułę konwergencji odzwierciedla wzrost PKB. W przypadku państw członkowskich projektu Trójmorza wzrost ekonomiczny od prawie 30 lat jest wyższy niż wzrost Niemiec około 1,5 pkt. proc. Jak wynika z raportu PITD, w ciągu ostatnich 15 lat największe wyniki wzrostu gospodarczego odnotowały Polska (5,3 proc.), Słowacja (4,8  proc.) i Rumunia (4,7  proc.).

Obecnie PKB krajów Trójmorza wynosi 1,7 biliona euro. Pozytywne wyniki państw członkowskich projektu poprawiają ich pozycję na wewnętrznym rynku Unii Europejskiej nieprzerwanie od momentu przystąpienia do Wspólnoty. W 2004 r. państwa w obszaru Trójmorza generowały tylko 15,2 proc. PKB (bez Wielkiej Brytanii), tymczasem w 2018 r. już 19,1 proc. Wpłynęła na to m.in. koncentracja na produkcji przemysłowej. Obecnie spośród 10 państw UE o najwyższym udziale wartości dodanej generowanej w PKB przez przemysł, aż 8 państw należy do Trójmorza.

Kluczowe projekty infrastrukturalne Trójmorza

Inicjatywa nie posiada jeszcze zbyt wielu osiągnięć, jednak w zakresie jej działań i dialogu leży kilka istotnych koncepcji infrastrukturalnych: Via Carpatia, Via Baltica czy też Rail Baltica. W ramach Inicjatywy rozwijane są również inne, regionalne lub międzyregionalne projekty – Viking Train, koncepcja przewoźników krajowych Litwy, Białorusi i Ukrainy oraz portów w Kłajpedzie, Czarnomorsku i Odessie, Fairway Danube, wodny korytarz Dunaj – Odra – Łaba czy Bursztynowy Korytarz Kolejowy, łączący Budapeszt, Bratysławę i Ljubljanę oraz centra przemysłowe w Krakowie, Katowicach, Warszawie i Koszycach.