Kolej PLUS

Program Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej

Program zakłada uzupełnienie lokalnej i regionalnej infrastruktury kolejowej. Ze względu na ograniczone środki finansowe w ramach np. Regionalnych Programów Operacyjnych w perspektywie finansowej na lata 2014 – 2020, Program pozwoli na właściwe planowanie i wsparcie inwestycji pozwalających m.in. na usprawnienie komunikacji pasażerskiej na poziomie międzyregionalnym, racjonalne i spójne podejmowanie działań realizujących kierunki rozwoju kraju na poziomie regionalnym w obecnej i kolejnej perspektywie finansowej.
Program zakłada 3 komponenty: inwestycyjny, organizacji przewozów i chroniący infrastrukturę kolejową przed likwidacją.

I. Komponent inwestycyjny

Głównym celem Programu Kolej + jest uzupełnienie sieci kolejowej o połączenia kolejowe (w tym przygotowanie niezbędnej dokumentacji przedprojektowej i projektowej) miejscowości o populacji powyżej 10 tys. osób bez dostępu do kolei pasażerskiej, towarowej z miastami wojewódzkimi oraz poprawa wewnętrznej spójności komunikacyjnej i społeczno-gospodarczej ww. regionów Polski przy wsparciu ze środków publicznych.
Program będzie komplementarny z:

• Krajowym Programem Kolejowym do 2023 roku,
• Programem utrzymaniowym pn. „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku”.

Okres realizacji Programu: 2019 – 2023 (okres kwalifikowalności: 01.01.2019 – 31.12.2023)
Źródłem dofinansowania Programu byłyby dodatkowe środki alokowane na szczeblu centralnym. Program docelowo skierowany jest do jednostek samorządu terytorialnego, gdzie zakładany będzie 15% udział samorządów w kosztach inwestycji.
Przewidywane efekty Programu:

• usprawnienie procesu przygotowania i realizacji inwestycji kolejowych na terenie ww. miejscowości,
• wykorzystanie doświadczenia i potencjału PKP PLK S.A. przez jednostki samorządu terytorialnego w przygotowaniu i realizacji projektów kolejowych na terenie jst.
• umożliwienie przygotowania dokumentacji pozwalającej na wdrożenie inwestycji kolejowych oraz realizacja zadań inwestycyjnych,
• promocja transportu kolejowego w miejscowościach nie posiadających dostępu do kolei.

Obszarem wsparcia są miejscowości zlokalizowane na terenie całego kraju. Wstępnie zidentyfikowano 20 miejscowości które w pierwszej kolejności mogłyby być finansowane ze środków Programu. Mapę inwestycji przedstawiono w załączniku nr 1.
Proponowane inwestycje nie będą stanowić katalogu zamkniętego. Obecnie przewidywane są następujące projekty:

• Odbudowa połączenia kolejowego do Jastrzębia Zdroju – połączenie Wodzisław Śl. – Jastrzębie Zdrój
• Utworzenie ciągu Legnica – Złotoryja – Jelenia Góra / Świeradów Zdrój wraz z rewitalizacją linii Lwówek – Zebrzydowa: ETAP I – odcinek Jelenia Góra – Lwówek Śl. – Legnica
• Budowa nowego połączenia kolejowego Lublin – Zamość. Projekt wpisuje się w komponent CPK – odcinek: Trawniki – Zamość
• Odbudowa połączenia Dzierżoniów – Bielawa / Pieszyce: ETAP II – odcinek Dzierżoniów – Pieszyce – Bielawa
• Prace na linii kolejowej 369 na odcinku Śrem – Czempiń. Odbudowa linii kolejowej i przywrócenie ruchu regionalnego na linii Poznań – Czempiń – Śrem
• Budowa nowej linii kolejowej Konin – Turek
• Prace na linii kolejowej 240 na odcinku Terespol Pomorski – Świecie: umożliwienie obsługi Świecia i Chełmna przez pociągi regionalne
• Wydłużenie linii kolejowej 73 w kierunku centrum Buska-Zdroju
• Modernizacja i elektryfikacja linii kolejowej 34 Małkinia – Ostrów Mazowiecka
• Modernizacja i elektryfikacja linii kolejowej 25 Końskie – Skarżysko-Kamienna
• Budowa nowego połączenia kolejowego Kraków – Myślenice
• Dobudowa torów aglomeracyjnych na odcinku Warszawa – Czachówek: ETAP I – odcinek Warszawa – Piaseczno wraz z połączeniem do Konstancina-Jeziornej
• Odbudowa połączenia Szubin – Żnin
• Elektryfikacja linii kolejowej 358 Czerwieńsk – Guben
• Rewitalizacja odcinak Siedlce – Sokołów Podlaski i dostosowanie go do ruchu pociągów pasażerskich
• Odbudowa linii kolejowej 55 Sokołów Podlaski – Małkinia
• Odbudowa połączenia Gogolin – Krapkowice – Prudnik
• Rewitalizacja linii kolejowej 81 Chełm – Włodawa
• Rewitalizacja linii kolejowej 49 Śniadowo – Łomża
• Rewitalizacja linii kolejowej 360 Gostyń – Kąkolewo

II. Komponent organizacji
przewozów

Komponent ma na celu usprawnienie organizacji przewozów pasażerskich. MI opracowało projekt nowelizacji ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw. Projekt zakłada umożliwienie wykonywania regionalnych przewozów pasażerskich w transporcie kolejowym do miasta usytuowanego w sąsiednim województwie nie dalej niż 30 km od granicy województwa. Jest to rozszerzenie w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów pozwalających na przewóz osób do najbliższej stacji za granicą województwa. Powyższa zmiana umożliwi organizowanie przez zainteresowane samorządy województw przewozów w głąb terenu sąsiedniego województwa do miasta o większej liczbie ludności, generującego większe potoki pasażerów niż najbliższa stacja za granicą województwa. Takie rozwiązanie dedykowane jest przede wszystkim tym organizatorom publicznego transportu zbiorowego, którzy chcieliby realizować takie połączenia bez konieczności zawarcia odrębnego porozumienia między województwami.
Minister właściwy do spraw transportu będzie zobowiązany do opracowania planu transportowego w zakresie wyznaczonych linii komunikacyjnych w wojewódzkich przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym, które zapewnią połączenia komunikacyjne pomiędzy sąsiednimi województwami. Organizatorem publicznego transportu zbiorowego na wyznaczonych liniach komunikacyjnych będzie województwo.

III. Komponent chroniący
infrastrukturę kolejową
przed likwidacją.

Zrealizowano:
Program wieloletni pn. Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku, który skategoryzował linie kolejowe będące w zarządzie PKP Polskie Linie Kolejowe SA i wydatki na nie do 2023 roku.
W trakcie realizacji:
Nowelizacja przepisów zmierzająca do ochrony dotychczasowej sieci linii kolejowych poza zarządem PKP PLK SA.
Założenia:

• doprowadzenie do powstania katalogu ciągów kolejowych zarówno w zarządzie PKP PLK SA, jak i innych spółek Grupy PKP, co do których istnieje potencjał przewozowy lub może zaistnieć w przyszłości,
• zapewnienie ochrony ciągów infrastruktury,
• umożliwienie oddawania jednostkom samorządu terytorialnego oraz organizacjom pożytku publicznego do nieodpłatnego czasowego korzystania, w taki sposób by sfera właścicielska pozostała w gestii Skarbu Państwa.

Powyższe stanowi odejście od dzisiejszej zasady przekazywania odcinków byłych linii kolejowych na własność jednostkom samorządu terytorialnego.
Celem komponentu jest powstrzymanie degradacji infrastruktury kolejowej, w tym korytarzy transportowych, także na terenach po liniach kolejowych, co do których została już wydana decyzja o ich likwidacji.
MI opracowało projekt ustawy o ochronie i rozwoju infrastruktury kolejowej.
Postępująca likwidacja elementów infrastruktury, w tym podział gruntów pozostałych po formalnie zlikwidowanych liniach kolejowych powoduje, że ewentualna odbudowa linii kolejowych staje się znacznie utrudniona, droższa lub wręcz niemożliwa.
Projekt ww. ustawy zakłada stworzenie mechanizmów prawnych, które:

• utrudniają zarządcy likwidację linii kolejowych,
• powstrzymują zbywanie przez PKP SA nieruchomości, w tym nawierzchni torowej;
• motywują do zagospodarowania gruntów na byłych lub obecnych liniach kolejowych na potrzeby zarządzania i udostępniania linii kolejowych.

Jednocześnie ustawa przewiduje wydanie rozporządzenia, które podzieli nieeksploatowane lub zlikwidowane linie kolejowe na kategorie, pod kątem możliwości i celowości odtworzenia linii kolejowych dla potrzeb prowadzenia ruchu lub zagospodarowania pozostałości po liniach kolejowych w inny sposób.