Mniej korzystną zmianą jest rozwiązanie siły wyższej w przypadku opóźnień pociągów. Przewoźnicy kolejowi (w Polsce dotyczy to tylko połączeń dalekobieżnych) nadal zobowiązani są do wypłaty rekompensaty 25% ceny biletu w przypadku przyjazdu do stacji docelowej z opóźnieniem 60-119 min i 50% w przypadku opóźnienia pociągu 120 min i więcej. Jednak nowelizacja umożliwia przewoźnikowi niewypłacenie odszkodowania, jeśli opóźnienie spowodowane jest siłą wyższą, wyłączną winą podróżnego lub osoby trzeciej – klęską żywiołową, wypadkiem z udziałem osoby postronnej itp.
Co ciekawe państwa członkowskie otrzymały jednak możliwość wprowadzenia wyłączeń ze stosowania jego wybranych przepisów w odniesieniu do niektórych rodzajów przewozów. Takie ograniczenia dla naszego kraju zapisano w art. 3a ustawy o transporcie kolejowym (w brzmieniu obowiązującym od 7 czerwca 2023 r.). Wyłączenia dla pasażerów pociągów miejskich, podmiejskich, regionalnych i międzynarodowych do stacji poza Unią Europejską nie dotyczą jednakże kwestii:
- zasad zawierania umów przewozu, przekazywania informacji o przewozach i dostępności biletów,
- odpowiedzialności przedsiębiorstw kolejowych wobec pasażerów oraz za ich bagaż,
- niedyskryminujących warunków umów i taryf,
- zwrotu kosztów biletu oraz zmiany trasy w przypadku zakłóceń w przewozie,
- prawa przewozu, informacji oraz warunków pomocy osobom z niepełnosprawnością i osobom o ograniczonej możliwości poruszania się,
- bezpieczeństwa pasażerów, rozpatrywania skarg oraz monitorowania norm jakości usług.
Niezależnie od wprowadzanych zmian, tak samo jak w przypadku poprzedniego rozporządzenia dotyczącego praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym, Prezes UTK został przez polskiego ustawodawcę organem wyznaczonym do sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem przepisów rozporządzenia 2021/782/UE oraz odpowiedzialnym za ich egzekwowanie.
