Jak prościej zarządzać ryzykiem? Przedsiębiorcom z branży kolejowej pomoże „Plan działania na rzecz poprawy podejścia do zarządzania bezpieczeństwem opartego na ryzyku”. Nowe narzędzie wskazuje jakie obszary będą sprawdzane w trakcie kontroli prowadzonych przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.

Plan powinien ułatwić przedsiębiorcom m.in. prawidłową ocenę zmiany, która jest istotna w zarządzaniu ryzykiem.

– Podstawą zarządzania bezpieczeństwem w transporcie kolejowym jest podejście zakładające ograniczanie ryzyka – informuje UTK. – Polega ono na identyfikacji zagrożeń i przeciwdziałanie im zanim się zmaterializują. Skuteczne przejście od reagowania na skutki wypadków do proaktywnego zarządzania bezpieczeństwem wymaga nie tylko przestrzegania przepisów rozporządzenia 402/2013, ale także właściwego zrozumienia celu i korzyści procesu oceny ryzyka. Organizacja, która wdraża zasady kultury bezpieczeństwa musi proaktywnie zarządzać ryzykiem.

IV pakiet kolejowy przypisuje zarządzaniu ryzykiem bardzo duże znaczenie. W ustawie o transporcie kolejowym wprowadzono pojęcie bezpiecznej integracji, która wymaga zapewnienia, aby włączenie elementu do systemu kolei nie spowodowało niedopuszczalnego ryzyka w odniesieniu do otrzymanego systemu. Ponadto, w procesie homologacji wprowadzono obowiązek zastosowania rozporządzenia 402/2013 do określenia obowiązujących wymogów dotyczących bezpieczeństwa, które mają zastosowanie do danego projektu.

W 2019 r. oceniono 1180 zmian w systemie kolejowym, z czego aż 98 proc. (1151) było zmianami nieznaczącymi i tylko 2 proc. (29) znaczącymi – czytamy w raporcie UTK.

Udział zmian uznawanych za znaczące wydaje się zaskakująco mały, co może wskazywać na tendencję do unikania podejmowania przez organizację decyzji o uznaniu zmiany za znaczącą.

Dlatego Prezes UTK opracował zestaw działań, które będzie podejmował nadzorując stosowanie oceny ryzyka przez uczestników rynku. Opis tych działań zawarty został w „Planie działania na rzecz poprawy podejścia do zarządzania bezpieczeństwem opartego na ryzyku”. Celem tych działań jest poprawa zarządzania ryzykiem przez podmioty zobowiązane do stosowania rozporządzenia 402/2013 poprzez aktywne egzekwowanie wymagań wspólnej metody oraz działania edukacyjne.

– Zarządzanie ryzykiem jest zagadnieniem, które dalej sprawia kontrolowanym przez nas podmiotom pewne trudności. Celem UTK jest realna poprawa bezpieczeństwa systemu kolejowego. Dlatego przygotowaliśmy i publikujemy „Plan działania” i listę kontrolną wedle której nasi inspektorzy będą oceniać wprowadzane do systemu kolejowego zmiany. Chcemy pokazać, co będzie przez nas weryfikowane i w jaki sposób. Zależy mi na tym, żeby podmioty miały czas i możliwość przygotowania się do tych kontroli – podkreśla dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.

W Planie wyjaśniono:

jak będą pozyskiwane od podmiotów informacje w celu weryfikacji kompleksowego stosowania procesu oceny zmiany,
co zawiera jednolita lista kontrolna oceny zmiany,
jak pozyskiwana będzie dokumentacja z oceny zmiany,
jak egzekwowane będzie stosowanie podejścia opartego na ryzyku w ramach interwencji podejmowanych przez Prezesa UTK,
jak wygląda weryfikacja bezpiecznej integracji w wymiarze technicznym na etapie wydawania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemów instalacji stałych,
czym jest weryfikacja zarządzania ryzykiem wspólnym.

Opracowanie Planu powinno być także impulsem dla podmiotów rynkowych do lepszego zarządzania ryzykiem bez oczekiwania na działania ze strony UTK. Producenci podsystemów, zarządcy infrastruktury, przewoźnicy i podmioty odpowiedzialne za utrzymanie powinni przeanalizować, z uwzględnieniem Planu działania, posiadane procedury i dotychczasowe praktyki w celu upewnienia się, że prawidłowo i skutecznie oceniają zmiany i zarządzają ich ryzykiem.