Fundacja ProKolej przedstawiła swoją opinię o planowanej nowelizacji Krajowego Programu Kolejowego. W stanowisku przekazanym do Ministra Infrastruktury zwrócono uwagę m.in. na konieczność zwiększenia budżetu programu oraz uzupełnienia listy projektów. To jedyna droga, żeby zniwelować dysproporcje pomiędzy środkami które trafiają na inwestycje kolejowe i drogowe.

W ramach konsultacji publicznych planu inwestycji kolejowych Fundacja porównała zapisy Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. oraz aktualizacji Krajowego Programu Kolejowego do 2030 roku, z perspektywą do roku 2032. Wynika z niego, że w ciągu najbliższych 7 lat na nowe projekty w sektorze drogowym ma trafić 190 mld zł a na kolej jedynie 80 mld zł.

Przyczyną ponad dwukrotnej różnicy na poziomie budżetu pozostającego do dyspozycji drogowców i kolejarzy jest całkowicie odmienny model finansowania inwestycji w obu obszarach. Projekty kolejowe, w przeciwieństwie do drogowych, nie mają ani odpowiedniej stabilności, ani możliwości korzystania z finansowania dłużnego. W przypadku infrastruktury drogowej mamy bowiem doczynienia ze stabilnym źródłem finansowania w postaci Krajowego Funduszu Drogowego. Instrument ten posiada wiele źródeł przychodów i dzięki temu ma możliwość zaciągania kredytów, pożyczek i emisji obligacji na realizację programów wieloletnich. Tymczasem w katalogu źródeł przychodów Funduszu Kolejowego brakuje m.in. opłat za dostęp do infrastruktury oraz refundacji unijnych. A sam fundusz nie może zaciągać zobowiązań i tym samym korzystać z mechanizmu rolowania długu.

Skutkiem ułomnego systemu finansowania jest ograniczony budżet Krajowego Programu Kolejowego i co za tym idzie skromna liczba projektów zaplanowanych na kolejny okres programowania. W planowanej nowelizacji brakuje – zdaniem Fundacji – zadań w znaczący sposób podnoszących jakość oferty przewozowej czy likwidujących tzw. wąskie gardła. Trudno znaleźć projekty zorientowane na istotne zwiększenie przepustowości czy separację różnych rodzajów ruchu w ośrodkach aglomeracyjnych.

– Aktualizacja Krajowego Programu Kolejowego definiuje prawidłowy i ambitny cel, obejmujący „wzmocnienie roli transportu kolejowego w zintegrowanym systemie transportowym kraju poprzez stworzenie spójnej i nowoczesnej sieci linii kolejowych”. Niestety nie znajduje on odzwierciedlenia na poziomie realizacyjnym – czytamy w stanowisku Fundacji.

Tekst: dr Jakub Majewski / Fundacja ProKolej