Niezwykłe odkrycie w trakcie przebudowy dworca PKP w Rzeszowie. Podczas prac remontowo-budowlanych odsłonięta została mozaika ścienna z lat 60 XX w. Przedstawia ona abstrakcyjną kompozycję organiczną z elementami informel. Do tej pory wykonawca inwestycji nie miał żadnych informacji o istnieniu dekoracji.
Odkryta mozaika stworzona została przy pomocy kamieni. Jak informuje Elżbieta Wiącek-Lach, konserwator zabytków pełniąca nadzór konserwatorski nad inwestycją, całość tworzy relief, w którym malarstwo ścienne przeplata się z fragmentami zaprawy z zatopionymi kamieniami.
– Do wykonania mozaiki użyte zostały wielobarwne otoczaki, nasączane olejami w celu zachowania w ścianie ich naturalnego połysku i koloru mokrego kamienia – informuje konserwator.
Prace remontowe na dworcu PKP w Rzeszowie prowadzi firma Budimex S.A. Realizuje je w formule „Projektuj i buduj”. Koszt inwestycji to 22,69 mln zł, a planowany termin jej zakończenia – koniec 2023 r. Na chwilę obecną nie wiadomo, czy odkrycie wpłynie na harmonogram prac i sam projekt.
Jak dokładnie wygląda odkryta mozaika?
– Fragmenty polichromowane wykonano w technice olejnej przy użyciu naturalnych pigmentów ziemnych, tj. ochry, ugry i umbry. Powierzchnię obiektu zabezpieczono warstwą werniksu damarowego, który po latach drastycznie pociemniał i spowodował zmianę pierwotnej kolorystyki – dodaje Elżbieta Wiącek – Lach.
Kto stworzył mozaikę? Tego nie wiadomo. Po analizie odkrycia można jedynie przypuszczać, że twórcami byli Hanna i Gabriel Rechowiczowie. Tworzyli oni w dobie modernizmu. Jak wskazuje konserwator, ich monumentalne mozaiki oraz polichromie dekorowały reprezentacyjne budynki użyteczności publicznej.
– Prace Rechowiczów znaleźć można było na „Domie Chłopa” oraz Supersamie w Warszawie – czytamy na stronie WUOZ Przemyśl. – Ponadto ich dzieła trafiły na ścianę Sali koncertowej i elewację zewnętrzną Miejskiego Domu Kultury w Łańcucie. Charakterystyczną cechą prac wspomnianej pary było zastosowanie materiałów oraz łączenie mozaiki z malarstwem ściennym.
Odkrycie to gratka dla fanów sztuki i historii. Bowiem mozaika jest jedną z niewielu zachowanych do dnia dzisiejszego na terenie Rzeszowa.
Co dalej stanie się z mozaiką?
Zostanie ona zabezpieczona. W ramach założeń przebudowy – przywrócenia pierwotnych walorów budynkowi dworca – mozaika, po niezbędnych pracach konserwatorskich, powróci na ścianę. Stanowi ona bowiem najcenniejszy zachowany w całości element dekoracyjny wnętrza Dworca z tego okresu.
Przebudowa dworca w Rzeszowie
Inwestycja sprawi, że dworzec Rzeszów Główny odzyska jednolity, modernistyczny charakter, który został zmieniony od czasów jego przebudowy w latach 60. XX wieku przez historyzujące nawiązania do XIX-wiecznych początków obiektu, które wprowadzono w trakcie przebudów na przełomie XX i XXI wieku. Zmiany będą widoczne przede wszystkim na elewacji dworca.
