W badanym okresie znacznie wzrosła natomiast liczba ofiar śmiertelnych (o 27,5%) i osób ciężko rannych (o 64%) takich wypadków. Każdego roku na przejazdach ginie ok. 50 osób a ponad 30 zostaje ciężko rannych. Tragiczne żniwo zbierają także zdarzenia na dzikich przejściach. W 2015 r. zginęły na nich 173 osoby, a 49 zostało ciężko rannych. Ofiary śmiertelne wypadków na przejazdach oraz na dzikich przejściach stanowiły łącznie 96,9% ogółu ofiar wypadków kolejowych, zaś ciężko ranni 88,1%. Na poziom bezpieczeństwa, w opinii NIK, mogło wpłynąć również wprowadzenie przez ministra właściwego ds. transportu przepisów rozporządzenia z dnia 20 października 2015 r. w sprawie skrzyżowań linii kolejowych z drogami, bez przeprowadzenia uprzednich analiz skutków wpływu nowych regulacji na bezpieczeństwo ruchu kolejowego. Nowe wyznaczniki dotyczące nadawania kategorii przejazdom kolejowo-drogowym stanowią bowiem podstawę do obniżania przez zarządców infrastruktury kolejowej dotychczasowych kategorii, kosztem bezpieczeństwa. W efekcie zarządcy, kierując się względami finansowymi, nie są zainteresowani utrzymywaniem dotychczasowych wyższych kategorii przejazdów i stosowania adekwatnych urządzeń zabezpieczenia na przejazdach.
W ramach wniosków pokontrolnych Najwyższa Izba Kontroli skierowała prośbę do:
- Ministra Infrastruktury i Budownictwa – o przeprowadzenie analizy stosowania przepisów rozporządzenia w sprawie skrzyżowań linii kolejowych z drogami, dotyczących ustalania kategorii przejazdów. Bezpieczeństwo użytkowników przejazdów kolejowo-drogowych zależy od odpowiedniego zakwalifikowania poszczególnych przejazdów do właściwej kategorii na podstawie aktualnego pomiaru natężenia ruchu. W szczególności należy dokonać analizy porównawczej warunków bezpieczeństwa na przejazdach, którym nadano nowe kategorie na podstawie zmienionych wartości iloczynów ruchu.
- Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego – o ukierunkowanie działań nadzorczych na obszary, w których wymagany poziom bezpieczeństwa określony wskaźnikiem Krajowej Wartości Referencyjnej (NRV) utrzymuje się na nieodpowiednim poziomie bądź uległ pogorszeniu.
- Organów zarządzających ruchem na drogach (Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad, marszałków województw oraz starostów) – o uwzględnienie w ramach wykonywanych zadań związanych ze współpracą z zarządami dróg i zarządcami infrastruktury kolejowej w zakresie bezpieczeństwa ruchu, działań mających na celu wykonywanie pomiarów natężenia ruchu drogowego na przejazdach oraz sprawdzanie widoczności przejazdów kolejowo – drogowych i przejść.
RK
Na podstawie: Bezpieczeństwo ruchu na przejściach i przejazdach kolejowo – drogowych, Najwyższa Izba Kontroli, Departament Infrastruktury, styczeń 2017 r.
