Krajowy Program Kolejowy od lat zmienia oblicze polskiej kolei. O tym co zrealizowano, jak mają wyglądać inwestycje w kontekście nowej perspektywy unijnej oraz Krajowego Planu Obudowy – mówi Piotr Król, zastępca przewodniczącego sejmowej komisji infrastruktury.

Jak wygląda stopień zaawansowania Krajowego Programu Kolejowego?

„Krajowy Program Kolejowy do 2023 roku” to największy w historii program modernizacji linii kolejowych. Łącznie w KPK ujętych jest ponad 230 projektów o wartości ponad 76,7 mld zł. Zaawansowanie KPK wg stanu na 31.10.2021 przedstawia się następująco:
• zakończono umowy na łączną kwotę 20,7 mld zł.
• inwestycje zakończone i w realizacji (na różnych poziomach zaawansowania) to 50,7 mld PLN;
• na etapie projektowania są inwestycje o wartości 1,4 mld zł;
• w przetargach są inwestycje o wartości 2,6 mld zł.

Łączna wartość inwestycji zakończonych oraz w trakcie realizacji to 71,4 mld PLN, co stanowi 93,1% całego KPK. Dodatkowo w ramach realizacji KPK do końca III kwartału 2021 r. na sieci kolejowej zarządzanej przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. wykonane zostały roboty inwestycyjne obejmujące w szczególności modernizację, rewitalizację lub budowę 5,5 tys. km torów; 1 995 przejazdów kolejowo-drogowych; 528 wiaduktów kolejowych i drogowych; 573 mostów oraz 1009 peronów;

Ponadto 296 km linii kolejowych pozwala na ruch pociągów pasażerskich z prędkością techniczną powyżej 160 km/h (docelowo będzie na 350 km torów), a na 884 km linii kolejowych zabudowano ERTMS/ETCS (docelowo będzie na 2 000 km torów). Budżet KPK od momentu jego uchwalenia w 2015 roku wzrósł o 9,2 mld zł. Zmiany te pozwoliły na kontynuowanie procesu inwestycji oraz zakończenie działań przetargowych i przystąpienie do realizacji rzeczowej kilku dużych inwestycji, m.in. dotyczących dostępu kolejowego do portów morskich.

W pierwszej połowie minionego roku istotnym problemem było wyhamowanie przetargów organizowanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe. Jak się sprawy miały na koniec roku?

W 2021 roku PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zamierzały ogłosić postępowania przetargowe na modernizację sieci kolejowej dla zadań realizowanych w ramach perspektywy finansowej UE 2014-2020, ujętych w „Krajowym Programie Kolejowym do 2023 roku” oraz postępowania z perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027. W 2021 roku PKP PLK S.A. ogłosiły postępowania przetargowe tylko dla zadań realizowanych w ramach perspektywy finansowej UE 2014-2020.

Należy mieć na uwadze, że zadania z perspektywy finansowej UE na lata 2021-2027 nie są ogłaszane, ponieważ nie mają jeszcze zapewnionego finansowania, z uwagi na trwające ustalenia dotyczące dostępnej alokacji środków UE na projekty kolejowe w ramach perspektywy finansowej 2021-2027. Konieczność analizy zakresu rzeczowego zadań planowanych do realizacji oraz zmiany w procesie uzyskiwania niezbędnych decyzji administracyjnych dodatkowo wymusiły dokonanie weryfikacji pierwotnych planów.

Celem ustawy jest dostosowanie krajowego procesu przygotowania inwestycji do wymagań dyrektywy w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko (tzw. dyrektywy EIA) i nadanie większych uprawnień organizacjom ekologicznym w zakresie możliwości wniesienia odwołania i skargi do sądu administracyjnego od decyzji zezwalających na inwestycję (m.in. pozwoleń na budowę). Ustawa nowelizująca wprowadziła ponadto istotną regulację polegającą na wprowadzeniu możliwości wstrzymania wykonalności decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.