Dla realizacji zobowiązań wskazanych w powyższych dokumentach niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej puli środków finansowych. Należy też zaznaczyć, że oprócz dalszych działań na rzecz dostosowania polskiej infrastruktury do wymogów sieci TEN-T, obecnie w zwiększonym zakresie będą podejmowane działania związane z ograniczaniem emisji zanieczyszczeń z transportu oraz poprawy bezpieczeństwa, m.in. poprzez zwiększanie roli zrównoważonych form mobilności.
Walka z wykluczeniem komunikacyjnym to jeden z priorytetów polityki kolejowej rządu. Co Pana zdaniem jest hamulcem takich działań?
Realizacja zadań związanych z rozwojem i modernizacją sieci kolejowej w Polsce oraz eliminacja wykluczenia komunikacyjnego, stanowi istotny element w obszarze rozwoju społeczno-gospodarczego kraju i jest jednym z priorytetów Rządu RP. Na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z 4 czerwca 2019 roku powołany został Pełnomocnik Rządu do spraw przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu, którego funkcję obecnie pełnię. Do zadań Pełnomocnika należy m.in. koordynowanie prac dotyczących zwiększenia dostępności i poprawy jakości usług przewozowych oraz poprawy jakości infrastruktury kolejowej i drogowej oraz przygotowywanie propozycji zmian legislacyjnych oraz zmian w rządowych dokumentach strategicznych, koniecznych do przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu.
Pojęcie wykluczenia komunikacyjnego odnosi się do obszarów niespełniających minimalnych wymagań dotyczących obsługi komunikacyjnej. Są to zatem obszary o ograniczonym dostępie lub pozbawione dostępu do publicznego transportu zbiorowego, co skutkuje swoistym wykluczeniem społecznym ich mieszkańców. Przeciwdziałanie wykluczeniu komunikacyjnemu realizuje się głównie na dwóch płaszczyznach publicznego transportu zbiorowego, to jest transportu kolejowego i drogowego (autobusowego). Główną przyczyną kolejowego wykluczenia transportowego jest brak lub niedostateczny stan infrastruktury kolejowej i pasażerskiej, wynikający w dużej mierze z dewastacji infrastruktury lub jej całkowitej likwidacji, spowodowanej w dużej mierze z rezygnacji z wykorzystania transportu kolejowego na rzecz transportu indywidualnego.
Degradacja stanu technicznego infrastruktury kolejowej oraz malejące potoki pasażerskie miały negatywny wpływ na rentowność organizowania połączeń kolejowych, czego efektem często była całkowita rezygnacja z organizacji przewozów i ich finansowania. Stopniowe ograniczanie obszarów dotkniętych wykluczeniem komunikacyjnym stanowi więc rzeczywiście jeden z istotnych kierunków działania Ministerstwa Infrastruktury. W zakresie sektora kolejowego celowi temu służą wspomniane wcześniej programy rozbudowy i modernizacji sieci kolejowej, umożliwiające podejmowanie działań na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu komunikacyjnemu poszczególnych regionów Polski.
Jednocześnie, mimo podejmowanych na przestrzeni ostatnich lat przedsięwzięć inwestycyjnych, stan techniczny i parametry eksploatacyjne udostępnianej infrastruktury kolejowej w poszczególnych przypadkach odbiega od docelowych oczekiwań przewoźników kolejowych, pasażerów oraz nadawców i odbiorców przewożonych towarów, co w konsekwencji, utrudnia realizację polityki rządu w odniesieniu do całego transportu kolejowego. Wyrazem zaangażowania Rządu i ministra właściwego ds. transportu w poprawę stanu infrastruktury kolejowej oraz sprawności systemu kolei w Polsce jest opracowanie oraz wdrożenie programu wieloletniego, pn. „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku”, którego celem jest m.in. zapewnienie dofinansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, ponoszonych przez zarządców infrastruktury. W szczególności dotyczy to jej utrzymania i remontów.
