Lotnictwo wojskowe szeroko stosuje symulatory lotnicze w codziennej działalności szkoleniowej i tej odnoszącej się do podtrzymania/ doskonalenia nawyków przez pilotów. Ponadto symulatory znajdujące zastosowanie w szkoleniu personelu SZ RP nie poddawane są procesowi certyfikacji przez ULC, jednakże muszą spełniać wymogi wynikające ze specyfikacji zamówienia i zastosowania. Dlatego też w Wyższej Szkole Oficerskiej Sił Powietrznych w Dęblinie (WSOSP) możemy spotkać symulatory dedykowane do ćwiczenia i utrwalania pożądanych, niejednokrotnie określonych proceduralnie zachowań pilota czy też ich oceny. Wieloletnie doświadczenia i badania w zakresie wykorzystania urządzeń symulacyjnych i symulatorów w procesie szkoleniowym pozwala wskazać, zasadność opracowania/wykorzystania analogicznych urządzeń dedykowanych specyfice transportu kolejowego. Jako ciekawe i inspirujące przykłady zaprezentowano dwa rozwiązania opracowane i wdrożone w WSOSP.
Kompleksowy system naukowo-szkoleniowy SELEKCJA – pozwala na dokonywanie oceny predyspozycji kandydata na pilota/ pilota do realizacji określonych zadań lotniczych. Baza danych w nim gromadzonych jest stale wzbogacana o bieżące dane z misji realizowanych przez pilota statku powietrznego na podstawie dedykowanych raportów. Raporty te przekazywane są drogą elektroniczną z jednostki szkoleniowej do systemu. Kolejnym przykładem jest symulator dezorientacji przestrzennej , który przeznaczony jest do opanowania przez pilota procedur na wypadek utraty orientacji przestrzennej, jak również zapoznania go z warunkami środowiskowymi wskazującymi na „bliskość” utraty orientacji przestrzennej przez pilota. Kolejnym przykładem mogą być urządzenia symulatory do ćwiczenia procedur związanych z posługiwaniem się urządzeniami i systemami statku powietrznego. Symulatory tego typu ukierunkowane są na naukę i weryfikacje tego typu procedur, a ich konstrukcja np. przy wykorzystaniu ekranów dotykowych, pozwalają na jednym symulatorze wyświetlać i ćwiczyć procedury obsługi systemów i urządzeń pokładowych z różnych typów statków powietrznych, co zobrazowano na zdjęciu nr 13. Niniejsze urządzenia symulacyjne, tj. symulator dezorientacji przestrzennej czy też symulator procedur obsługi urządzeń i systemów pokładowych statku powietrznego, pozwalają ćwiczyć wybrane, wąskie elementy związane z kompetencjami lotnika, nie są więc certyfikowanymi symulatorami lotów.
Bazując na doświadczeniu transportu lotniczego, w tym lotnictwa wojskowego, należy wskazać, że symulatory lotnicze stosowane w lotnictwie wojskowym możemy podzielić na dwie zasadnicze grupy, poprzez pryzmat realizowanych na nich zadań tj.:
• Symulatory przeznaczone do szkół i ośrodków szkolenia pilotów wojskowych,
• Symulatory jednostek lotniczych Sił Zbrojnych RP.
Wskazany podział wynika z istotnej różnicy w zakresie przygotowywania kandydatów na pilotów oraz procesu doskonalenia aktywnych pilotów i utrzymania ich w gotowości do wykonywania zadań. Analogicznie rozważając zakres wykorzystania symulatorów w transporcie kolejowym należy uwzględnić odmienność procesu przygotowywania kandydata np. na maszynistę czy też weryfikację i podnoszenie kwalifikacji czynnego maszynisty. Uwzględnienie odmienności tych procesów pozwoli zracjonalizować nakłady finansowe (inwestycyjne) związane w wdrożeniem symulatorów w istniejący system szkolenia kadr dla transportu kolejowego, w tym także maszynistów. płk. rez. prof. WSOSP dr hab. inż. Jarosław Kozuba Wydział Bezpieczeństwa i Logistyki Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie Prof. dr hab. Piotr Niedzielski Katedra Efektywności Innowacji Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński.
