Urząd Transportu Kolejowego przedstawił raport dotyczący sytuacji na rynku transportu kolejowego w 2016 r. oraz porównanie z latami poprzednimi.
Analiza przeprowadzona przez UTK pozwala zauważyć, że na rynku kolejowym dochodzi do znacznych zmian. W 2016 r. liczba pasażerów wzrosła o ponad 12 milionów z 280 do 292 mln, czyli o ponad 4%. Oznacza to najlepszy wynik od 15 lat, czyli od 2002 r., kiedy to z usług kolei skorzystało 304 mln pasażerów. Przewozy pasażerskie – funkcjonowanie, parametry. W Polsce przewozy pasażerskie wykonywane są na zlecenie 18 organizatorów zawierających umowy o świadczenie usług publicznych. Oprócz przewozów użyteczności publicznej, przewoźnicy mogą wykonywać przewozy komercyjne w ramach otwartego dostępu.
Są to przewozy, na które przewoźnik nie otrzymuje dofinansowania w przypadku niewystarczających wpływów z biletów. Realizacja połączeń komercyjnych na trasach krajowych i międzynarodowych wymaga wydania przez Prezesa UTK decyzji o przyznaniu otwartego dostępu. Przewoźnik, który otrzyma taką decyzję, może ubiegać się o dostęp do infrastruktury kolejowej u zarządcy infrastruktury na wskazanej trasie. Kolejnym sposobem wykonywania przewozów są przewozy okazjonalne, czyli takie, które w sposób jednorazowy mają na celu zaspokojenie potrzeb przewozowych nieprzewidzianych w realizowanych na danej linii przewozach w ramach umowy o świadczenie usług publicznych lub na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu.
W naszym kraju z usług przewoźników kolejowych skorzystało w 2016 r. 292,5 mln pasażerów. Wynika z tego, że był to drugi z rzędu rok w którym wzrosła liczba pasażerów – o ponad 12 milionów pasażerów (4,3%) w porównaniu z rokiem poprzedzającym. UTK zaznacza jednak, że w ostatnich latach przewozy pasażerskie kształtowały się na poziomie ok. 260-280 mln, co jest wartością nawet kilkukrotnie niższą niż w latach 80. i 90. Prezes UTK udzielił w 2016 roku licencji 7 podmiotom, w tym jedną licencję na wykonywanie przewozów pasażerskich i świadczenie usług trakcyjnych. W efekcie na koniec 2016 r. aktywne licencje na wykonywanie przewozów kolejowych osób (z wyłączeniem zawieszonych) posiadało 39 przewoźników kolejowych, z czego 15 wykonywało przewozy osób na infrastrukturze normalnotorowej.
W 2016 r. największy udział w rynku mierzony przewiezioną liczbą pasażerów osiągnęła spółka samorządowa Przewozy Regionalne, która pomimo wzrostu liczby pasażerów przewiezionych w 2016 r. o ponad 2,6 mln, odnotowała spadek udziału o 0,24 pkt procentowego. W przypadku pozostałych przewoźników regionalnych i aglomeracyjnych wzrost liczby pasażerów wyniósł 2,2 mln, co oznaczało wzrost o blisko 1,3% liczby przewiezionych pasażerów. Na wzrost wyników wśród tej grupy przewoźników w największym stopniu wpłynęły wyniki Kolei Małopolskich, które przewiozły prawie 3 mln pasażerów więcej niż w 2015 r., SKM w Trójmieście, która przewiozła 2,5 mln pasażerów więcej oraz Kolei Dolnośląskich, gdzie liczba pasażerów wzrosła o ponad 2 mln. W przypadku niektórych przewoźników wykonujących przewozy regionalne i aglomeracyjne nastąpił spadek liczby przewiezionych pasażerów. Były to Koleje Mazowieckie (-2,3 mln), SKM Warszawa (-1.5 mln), Arriva RP, Koleje Śląskie oraz WKD (-770 tys.). Udział największego przewoźnika wg pracy przewozowej, czyli PKP Intercity, wzrósł z 44,5% do 49,4%. Druga w kolejności spółka – Przewozy Regionalne – straciła udział w rynku z 25,2% do 22,2%. Najwyższy udział PKP Intercity wynika z tego, że jest jedynym przewoźnikiem realizującym przez cały rok przewozy dalekobieżne. Średnia odległość przejazdu jednego pasażera w tej spółce wyniosła 245,7 km (spadek o 3,4 km).
