Nadto ustawodawca podatkowy zaproponował szereg zachęt dla czynnych podatników VAT, gdy dobrowolnie będą stosować mechanizm MPP, czyli split payment. A więc w przypadku jego użycia nie będą miały zastosowania:
• przepisy o odpowiedzialności solidarnej działu Xa ustawy o VAT,
• regulacje art. 112b ust. 1 pkt 1 i 2 oraz 112c ustawy o VAT (dodatkowe zobowiązanie podatkowe),
• przepis art. 56b ustawy Ordynacja podatkowa (podwyższona do 150% stawka odsetek za zwłokę w odniesieniu do VAT).
Z drugiej strony, poza zachętami są też przepisy sankcyjne, które mają wymuszać stosowanie zasad MPP. Ustawodawca wprowadził sankcje karne i grzywny, które zostaną zastosowane zarówno do nabywcy jak i dostawcy, gdy został nabyty towar lub usługa, a płatność nie została dokonana poprzez split payment mimo obowiązku. Za takie niedozwolone zachowanie grożą zarówno sankcje podatkowe i karno-skarbowe. Tego typu czyn jako zabroniony został zawarty w art. 57c §1 Kodeksu karnego skarbowego (kks). Co istotne odpowiedzialność karnoskarbowa spoczywa również na barkach dostawcy, który wystawił fakturę bez informacji „mechanizm podzielonej płatności”. Odpowiedzialność ta wynika tym razem z art. 62 §1 kks, który reguluje kwestię wystawiania faktury w sposób wadliwy.
Mechanizm podzielonej płatności, jest na pewno korzystny z punktu widzenia organów skarbowych (budżetu). W pewien sposób jest też przyjazny i korzystny dla firm, ale czasami może sprawić kłopoty. Zwłaszcza wówczas, gdy dany zobowiązany z uwagi na swoją branżę lub daną transakcję zapomni o wystawieniu faktury z informacją o podzielonej płatności. Od 1 stycznia 2021 r. w wyniku nowelizacji wprowadzono możliwość pominięcia mechanizmu podzielonej płatności również do potrąceń pozakodeksowych, czyli potrąceń dopuszczalnych na gruncie zasady swobody umów. Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorcy zyskali bardziej elastyczne rozwiązanie, które dopuszcza różne istniejące na rynku praktyki. Innymi słowy obowiązek stosowania mechanizmu podzielonej płatności został wyłączony również w przypadku innych potrąceń, i można wskazać przykład potrąceń dokonywanych pomiędzy osobami, które nie są względem siebie bezpośrednio dłużnikiem i wierzycielem. Dodatkowo, potrącane wierzytelności nie muszą być wymagalne w chwili dokonywania potrącenia. Jest to istotna i korzystna zmiana.
Pamiętać jednak trzeba, iż dokonanie takich potrąceń powinno zostać udokumentowane w taki sposób, aby w przypadku jakichkolwiek wątpliwości organu podatkowego przedsiębiorca mógł wykazać, że nie doszło do naruszenia przepisów o obowiązkowym mechanizmie podzielonej płatności. Podatnik powinien móc wykazać, że doszło do potrącenia, a nie ukrytej zapłaty, oraz aby było jasne, iż należność nie została uregulowana w inny sposób, z ominięciem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności. Dla przypomnienia do 31 grudnia 2020 r. wyjątkiem od konieczności dopełnienia obowiązków związanych z obligatoryjnym mechanizmem podzielonej płatności była możliwość skorzystania z instytucji potrącenia przewidzianego w art. 498 Kodeksu cywilnego.
