Jak wyglądać będą nowe przepisy utrzymania pojazdów kolejowych w ramach IV pakietu kolejowego? Rozporządzenie Komisji UE regulujące zasady funkcjonowania podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie (ECM) wejdzie w życie 16 czerwca. Aby umożliwić przygotowanie się do nowych wymagań Urząd Transportu Kolejowego przygotował rekomendacje i praktyczne podsumowanie nowych regulacji.
Zasady funkcjonowania ECM określa obecnie rozporządzenie Komisji 2011/445. Dokument ten dotyczy jednak wyłącznie podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie wagonów towarowych, wprowadzając ich obowiązkową certyfikację. Podmioty odpowiedzialne za utrzymanie pozostałych rodzajów pojazdów (np. wagonów pasażerskich czy lokomotyw) nie podlegają obecnie obowiązkowi certyfikacji.
Sytuacja ta zmieni się wraz z wejściem w życie rozporządzenia 2019/779, które zastąpi dotychczasowe przepisy. Od czasu wejścia w życie IV pakietu kolejowego, certyfikacja dotyczyć będzie wszystkich ECM, niezależnie od rodzaju utrzymywanych pojazdów. Każdy podmiot odpowiedzialny za utrzymanie będzie musiał spełnić wymagania załącznika II do rozporządzenia 2019/779 (art. 3 ust. 1). W praktyce oznacza to obowiązek ustanowienia i stosowania systemu zarządzania utrzymaniem (MMS).
Możliwe będą dwa sposoby certyfikacji – wykazania przez ECM zgodności z załącznikiem II (art. 3 ust. 4 rozporządzenia 2019/779):
- uzyskanie certyfikatu podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie;
- wykazanie zgodności w ramach procesu uzyskania certyfikatu lub autoryzacji bezpieczeństwa.
Wybór ścieżki certyfikacji nie jest dowolny (art. 3 ust. 2 rozporządzenia 2019/779) i zależy od trzech czynników:
- rodzaju pojazdów, za których utrzymanie podmiot jest odpowiedzialny – inne będą zasady dla podmiotów utrzymujących wagony towarowe, a inne dla podmiotów utrzymujących pozostałe rodzaje pojazdów;
- rodzaju podmiotu – istotne jest, czy ECM jest równocześnie przewoźnikiem posiadającym certyfikat bezpieczeństwa lub zarządcą posiadającym autoryzację bezpieczeństwa;
- sposobu użytkowania pojazdów – dla przewoźników lub zarządców istotne jest, czy utrzymują oni pojazdy wyłącznie na potrzeby własnej działalności.
Na tej podstawie można wyróżnić cztery możliwe przypadki, dla których obowiązują także odrębne okresy przejściowe. Warto przy tym zauważyć, że o ile dwa pierwsze czynniki są obiektywne, o tyle czynnik związany ze sposobem użytkowania pojazdów zależy od decyzji biznesowej przewoźnika lub zarządcy. Podmioty te mają zatem wpływ na to, jakie okresy przejściowe będą dla nich obowiązujące.
