Propozycje rozwiązań ustawowych
W celu zapewnienia niezależności infrastruktury kolejowej, zarówno dyrektywa 2016/2370 jak i projektowane zmiany w ustawie o transporcie kolejowym wprowadzają pojęcie „funkcji podstawowych” zarządcy infrastruktury kolejowej, które oznaczają podejmowanie decyzji dotyczących alokacji tras pociągów, w tym zarówno określania, jak i oceny dostępności oraz alokacji poszczególnych tras pociągów, oraz podejmowanie decyzji dotyczących pobierania opłat za dostęp do infrastruktury.
Realizacja ochrony funkcji podstawowych zarządcy, zdaniem autorów projektu ustawy ma się sprowadzać do zakazu zlecania wykonania niektórych funkcji zarządcy przewoźnikowi kolejowemu, funkcjonującemu w tym samym przedsiębiorstwie. Obecnie, przepisy ustawy o transporcie kolejowym przewidują możliwość przekazania większości zadań zarządcy innym podmiotom. To rozwiązanie wprowadzono do ustawy w grudniu 2016 r. Dalej, autorzy projektu ustawy proponują zakaz łączenia stanowisk kierowniczych, tak aby uniknąć powstania ewentualnego konfliktu interesów, a także aby przewoźnik, choćby pośrednio nie mógł wywierać wpływu na politykę zarządcy infrastruktury.
Którą drogę wybrać?
Wdrożenie dyrektywy jest obowiązkiem państwa członkowskiego i nie może to budzić jakichkolwiek zastrzeżeń. Nie zmienia to jednak faktu, że przepisy dyrektywy 2016/2370 przewidują, iż państwa Unii mają swobodę wyboru funkcjonowania zarządcy infrastruktury kolejowej.
Prawo przewiduje róże modele organizacyjne. Możliwe jest pełne strukturalne rozdzielenia do integracji pionowej, z zastrzeżeniem odpowiednich zabezpieczeń mających na celu zapewnienie bezstronności zarządcy infrastruktury w odniesieniu do funkcji podstawowych, zarządzania ruchem i planowania utrzymania.
Bez względu na obecny wybór sposobu funkcjonowania zarządcy infrastruktury, prawo powinno już teraz przewidywać zabezpieczenia w celu zapewnienia, niezależności zarządcy w zakresie wykonywania funkcji podstawowych. W tym celu powinny być wprowadzone odpowiednie procedury oceny konfliktu interesów lub wnoszenia skarg do Prezesa UTK.
Autor: Jakub Tomczak
