Usługi świadczone w ramach publicznego transportu zbiorowego powinny charakteryzować się wysoką jakością, na którą składa się wiele czynników. Ocena jakości usług transportowych jest oceną wielokryteriową i często subiektywną dla podróżujących, jednym z kryteriów istotnych z punktu widzenia pasażerów jest komfort podróży, na który składa się również komfort cieplny. W artykule podjęto próbę oceny tego komfortu, ze względu na stan izolacji termicznej wybranych tramwajów.
Komfort cieplny jest bezpośrednim parametrem związanym z podróżą komunikacją zbiorową. Definiowany jest jako „stan środowiska cieplnego, który u ludzi wywołuje zadowolenie i jest przez nich akceptowany”. Na komfort cieplny wpływają następujące czynniki, które są składowymi mikroklimatu termicznego:
- temperatura powietrza,
- temperatura promieniowania,
- wilgotność powietrza wewnętrznego,
- ruch powietrza w pomieszczeniach,
- wydatek energetyczny człowieka w pomieszczeniu (Tab.1),
- opór przewodzenia ciepła przez odzież (Tab. 2).
Wymienione parametry oraz zjawisko komfortu ciepła są omówione, w normie PN-EN ISO 7730:2006. Ze względu na dwa ostatnie parametry zapewnienie komfortu cieplnego uczestnika ruchu na pokładzie pojazdu transportu zbiorowego jest bardzo trudne do spełnienia, ponieważ inny wydatek energetyczny ma pasażer siedzący, inny pasażer stojący, a jeszcze inny kierowca, dla którego kabina motorniczego jest miejscem pracy.
Nieodpowiedni mikroklimat na pokładzie środków transportu zbiorowego wpływa negatywnie na właściwości psychofizyczne pasażerów i motorniczego, a co za tym idzie na pogorszenie komfortu
i bezpieczeństwa motorniczego i pasażerów. Należy wziąć pod uwagę, że zawód motorniczego należy do zawodów obarczonych dużym stresem, dlatego poza negatywnym skutkiem złych parametrów powietrza w postaci wydłużonego czasu reakcji u prowadzących tramwaj, jest on również narażony na niezadowolenie ze strony pasażerów, którzy nierzadko spędzają po kilkanaście minut w tramwaju.
Pomiary termowizyjne przeprowadza się przy użyciu kamery termowizyjnej. Służy ona do rejestracji promieniowania podczerwonego emitowanego przez badany obiekt, którego temperatura jest wyższa niż -273,15 ºC (temperatura zera bezwzględnego). Najczęściej w celu sprawdzenia izolacji zewnętrznej badania przy użyciu kamery termowizyjnej wykorzystywane są w budownictwie (wykrywanie miejsc strat ciepła w elewacji budynku oraz miejsc zawilgocenia przegród, stropów i fundamentów). Przeprowadzone badania mają na celu dokonanie jakościowej oceny stanu izolacji wybranych elementów pojazdu transportu zbiorowego na przykładzie tramwaju.
Badania takie są przydatne i umożliwiają wykrycie pojawienia się mostków termicznych, które mogą być wynikiem uszkodzenia uszczelki lub zużycia materiału. W tym celu należy przeprowadzić testy termowizyjne pojazdu, a otrzymane termogramy dla wybranych fragmentów karoserii tramwaju poddać analizie rozkładu temperatury. Miejsca na termogramie wskazujące podwyższoną temperaturę należy przeanalizować pod kątem zdiagnozowania przyczyny powstania tej nieprawidłowości.
Podczas badań termowizyjnych zaleca się, aby były spełnione następujące warunki:
- różnica temperatur po obu stronach przegrody powinna być na tyle duża, aby wykryć nieprawidłowości w rozkładzie temperatury, gradient temperatury (ΔT) powinien wynosić przynajmniej 10 ºC, zaleca się, aby to była wartość 15 ºC,
- temperatura wewnątrz badanego obiektu powinna być wyrównana, jednorodna w całym obszarze,
- badania należy wykonywać przed wschodem słońca, w godzinach wieczornych (całkowite zachmurzenie), w godzinach nocnych przy czystym niebie,
- prędkość wiatru nie powinna przekraczać 5 m/s,
- powierzchnia badanego obiektu nie może być wilgotna od opadów atmosferycznych,
- badań termowizyjnych nie należy wykonywać podczas opadów atmosferycznych,
- badań termowizyjnych nie należy przeprowadzać podczas występowania mgły.
Obiektem badań były dwa typy tramwajów:
