Przed kilku laty zliberalizowano zasady wprowadzania zmian w dokumentacji systemu utrzymania (DSU) pojazdów kolejowych, likwidując w większości przypadków obowiązek uzyskiwania akceptacji zmian od Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego (UTK).
Od tego czasu wiele podmiotów działających na rynku kolejowym dostosowało zapisy DSU swoich pojazdów do rzeczywistych warunków prowadzenia działalności oraz wymogów wynikających z przyjętej polityki bezpieczeństwa. Niestety, wiele tych zmian ogranicza się wyłącznie do modyfikacji kilku zapisów, pozostawiając DSU w roli dowodu przedstawianego podczas kontroli UTK. W artykule podpowiadamy, jak można to zmienić.
Dlaczego należy dostosowywać dokumentację?
Bieżący rozwój i dostosowywanie procesów, a tym samym dokumentacji utrzymania pojazdów kolejowych jest bezpośrednio związane z funkcją utrzymania według dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/798 z dnia 11 maja 2016 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei. Wskazuje ona na obowiązek ciągłego monitorowania i rozwoju procesu utrzymania przez podmiot odpowiedzialny za utrzymanie, a tym samym zarządzania dokumentacją utrzymania. Należy pamiętać, iż proces starzenia pojazdu, który ze względu na warunki eksploatacji (np. dzienna ilość pracy przewozowej, różnego stanu infrastruktura kolejowa etc.) jest inny nawet dla tego samego typu pojazdu u różnych przewoźników. Ponadto ostatnie wydarzenia wyraźnie pokazują, iż to na podmiocie odpowiedzialnym za utrzymanie ciąży obowiązek zagwarantowania odpowiednich standardów bezpieczeństwa pasażerów oraz innych uczestników ruchu kolejowego, w tym poprzez zachowanie zasad funkcjonowania systemu zarządzania bezpieczeństwem w trakcie eksploatacji i prowadzonych prac związanych z utrzymaniem pojazdów. Tym samym wydaje się być obligatoryjne monitorowanie oraz wprowadzanie zmian w systemie utrzymania, jednocześnie spełniając obowiązek wymagań dla podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie (ECM) dla wszystkich pojazdów kolejowych zgodnie z rozporządzenie Komisji (UE) 2019/779 w aspekcie wdrażania IV pakietu kolejowego.
Jednym z istotnych problemów, przed którymi stoją obecnie podmioty działające na rynku kolejowym, jest brak pracowników z odpowiednim wykształceniem i doświadczeniem zawodowym. Często jedyną drogą poprawy sytuacji jest zatrudnianie osób, które nie miały wcześniej styczności z koleją i wymagają na początku swej pracy gruntownego przeszkolenia. Proces ten można znacząco przyspieszyć dostarczając nowym pracownikom odpowiednio przygotowane materiały pomocnicze. Charakter takich materiałów zależeć będzie oczywiście od charakteru pracy wykonywanej przez daną osobę, można jednak wyróżnić kilka cech wspólnych, takich jak [1]:
- Kompletność – dostarczenie wszystkich istotnych informacji, nie pomijanie aspektów, które mogą nie być oczywiste dla osób bez wcześniejszego doświadczenia kolejowego
- Przejrzystość – zachowanie przewidywalnej struktury dokumentu, dostarczanie informacji rzeczywiście potrzebnych, a pomijanie zbędnych
- Zrozumiałość – dostosowanie do możliwości percepcyjnych odbiorcy, unikanie słownictwa charakterystycznego wyłącznie dla branży kolejowej.
W idealnym świecie rolę przewodnika po czynnościach utrzymaniowych prowadzonych na pojazdach kolejowych powinna pełnić dokumentacja systemu utrzymania (DSU). Jest to dokument, który określa sposób i zakres wykonywania prac na pojazdach, często jednak zawarte w nim opisy są niewystarczające do rzeczywistego wykonania zadanych czynności. Jakie narzędzia są potrzebne? W jaki sposób wykonać pomiary? Jak zinterpretować ich wyniki? Jaka jest najlepsza kolejność realizowania zadanych czynności? Na co zwrócić szczególną uwagę? Wiele DSU nie odpowiada na tak postawione pytania, a ich złożona struktura dodatkowo utrudnia odnalezienie potrzebnych informacji.
