Unia Europejska od lat konsekwentnie dąży do stworzenia na swoim terenie spójnej sieci transportowej. W polityce Wspólnoty w zakresie infrastruktury, realizowanej od czasu jej powstania, wprowadzono różne zmiany przyczyniające się do jej doskonalenia. Zapewnieniu spójności i komplementarności inwestycji infrastrukturalnych służy transeuropejska sieć transportowa TEN-T.
Sieć TEN-T obejmuje strukturę kompleksową i bazową. Sieć kompleksowa, której ukończenie planowane jest na 2050 r., ma na celu zapewnienie dostępności i łączności wszystkim regionom w UE. Natomiast sieć bazowa, która ma zostać ukończona do 2030 r., składa się z tych części sieci kompleksowej, które mają strategiczne znaczenie dla osiągnięcia celów TEN‑T.
Rolą korytarzy sieci bazowej jest rozwiązywanie problemu wąskich gardeł, intensyfikacja połączeń międzynarodowych oraz poprawienie wydajności i przepustowości systemu transportowego Wspólnoty z uwzględnieniem obszaru handlu międzykontynentalnego. Przez Polskę przebiegają dwa korytarze sieci bazowej: korytarz Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie, jeden z najważniejszych transeuropejskich szlaków drogowo-kolejowych oraz korytarz Morze Bałtyckie – Morze Północne, istotny ze względu na połączenie Polski ze Skandynawią, co stanowi atut w rozwoju Nowego Jedwabnego Szlaku.
Korytarz Morze Bałtyckie – Morze Adriatyckie
Korytarz Bałtyk – Adriatyk o długości 7,8 tys. km to rozbudowana sieć transportowa o wysokiej jakości multimodalnych łańcuchów transportowych. Jak wynika z raportu “Transport intermodalny na Nowym Jedwabnym Szlaku. Analiza potencjału, bariery i szanse” Polskiego Instytutu Transportu Drogowego (PITD), szlak obejmuje: 13 węzłów miejskich i portów lotniczych, 10 portów oraz 24 terminale kolejowo – drogowe. Autorzy raportu podkreślają, że korytarz posiada połączenie z pięcioma innymi korytarzami sieci TEN-T. “W Polsce przecina nitkę Morze Północne – Bałtyk, natomiast w Czechach, Austrii i na Słowacji szlaki Wschód – wschodnia część regionu Morza Śródziemnego i Ren – Dunaj.
We Włoszech wzdłuż trasy kolejowej Bolonia – Rawenna, która obejmuje węzły miejskie i logistyczne w Bolonii, krzyżuje się z korytarzem Skandynawia – Morze Śródziemne. Poza tym na terenie Włoch i Słowenii szlak przebiega równolegle do korytarza Śródziemnomorskiego. Dzięki temu pod względem strategicznym korytarz należy do najważniejszych połączeń w Unii Europejskiej” – czytamy w raporcie.
Korytarz Morze Bałtyckie – Morze Północne
Korytarz Morze Północne – Bałtyk obejmuje niespełna 6 tys. km torów kolejowych, 4,1 tys. km dróg i 2,1 tys. km śródlądowych dróg wodnych. To jedyny korytarz sieci TEN-T, który przebiega wyłącznie na północy Europy. Szlak łączy osiem państw członkowskich: Finlandię, Estonię, Łotwę, Litwę, Polskę, Niemcy, Holandię i Belgię.
Stan obecny infrastruktury korytarzy
Raport PITD obrazuje obecny stan realizacji projektów infrastrukturalnych sieci TEN-T, który wynosi od 81 do 100 proc. W publikacji zwrócono uwagę na poziom zgodności z wytycznymi, które osiągnęła sieć kolejowa: w zakresie elektryfikacji – 89 proc., szerokości torów – 86 proc., prędkość – 86 proc., nacisku na oś – 81 proc., długości zestawów – 43 proc., wdrożenia ERTMS – 11 proc. W przypadku dróg, kryteria dotyczące dróg ekspresowych zostały osiągnięte w 100 proc., jednakże ze względu na różne definicje drogi ekspresowej na niektórych odcinkach możliwe są pewne niezgodności z wytycznymi.
