Konieczne jest zatem dalsze poddawanie analizie gromadzonych przez UTK danych z zakresu bezpieczeństwa i promowanie rozwiązań systemowych podnoszących jego poziom Kluczowym obszarem działalności UTK jest także certyfikacja podmiotów funkcjonujących na rynku. Wdrożenie IV pakietu kolejowego zmieniło bowiem zasady certyfikacji podmiotów kolejowych z zakresu bezpieczeństwa. Zgodnie z nowym trybem, muszą one uzyskać jednolity certyfikat bezpieczeństwa lub autoryzację bezpieczeństwa. Zmienił się również zakres podmiotów objętych obowiązkiem posiadania certyfikatu ECM.
Cele strategiczne UTK przewidują także dalsze wdrażanie interoperacyjności, a więc zharmonizowanie wymagań technicznych na poziomie Unii Europejskiej, które powinno doprowadzić do sytuacji, w której pociąg może przekroczyć granice wielu państw członkowskich bez zatrzymywania się w celu dokonania jakichkolwiek czynności technicznych np. zmiany lokomotywy. W skład nadzoru nad wdrażaniem interoperacyjności wchodzi m.in. strategia wdrażania ERTMS w Polsce. Jedną z głównych ról Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego jest zapewnienie niedyskryminujących warunków korzystania z infrastruktury kolejowej i obiektów infrastruktury usługowej. Duży wpływ na to mają czynniki związane z dostępem do infrastruktury, opłatami za dostęp, ofertą przewozową czy prawami pasażerów.
Skuteczne oddziaływanie na transport kolejowy poprzez odpowiednie regulacje może przyczynić się do wzrostu efektywności transportu kolejowego, dlatego obszar ten został objęty celami strategicznymi na najbliższe lata. Do zadań Prezesa UTK w zakresie regulacji transportu kolejowego należy wydawanie decyzji dotyczących otwartego dostępu. Regularny przewóz kolejowy osób niebędący przewozem o charakterze użyteczności publicznej jest wykonywany na podstawie decyzji o przyznaniu otwartego dostępu albo decyzji o przyznaniu ograniczonego dostępu. Do tej pory Prezes UTK wydał ponad 150 decyzji dotyczących otwartego dostępu, z czego ponad 85% pozytywnych. To również 11 wnioskujących dotąd przewoźników, z których każdy może wykonywać usługi w trybie otwartego dostępu na wybranych trasach.
Prezes UTK jest także organem właściwym w sprawach nadzoru nad przestrzeganiem praw pasażerów w transporcie kolejowym. Rzecznik Praw Pasażera Kolei, który działa przy Prezesie UTK, pomaga w rozwiązywaniu sporów pomiędzy pasażerami a przedsiębiorstwami kolejowymi. Uczestniczy także w różnych inicjatywach popularyzujących wśród podróżnych i przedsiębiorców wiedzę o pozasądowym rozwiązywaniu sporów oraz prawach pasażerów w transporcie kolejowym. Obchody dwudziestolecia Urzędu Transportu Kolejowego zaplanowano na wrzesień 2023 r. podczas 15. Międzynarodowych Targów Kolejowych TRAKO 2023 w Gdańsku – największego i najbardziej prestiżowego w Polsce spotkania branży transportu szynowego.
