W 2019 r. utworzono Akademię Bezpieczeństwa Kolejowego, w której dzielimy się wiedzą edukując rynek kolejowy poprzez bezpłatne szkolenia i warsztaty współfinansowane przez Unię Europejską. W 2021 r. Prezes UTK zyskał nowe narzędzia, którymi może posługiwać się w obszarze nadzoru nad bezpieczeństwem transportu kolejowego. Są to pisemne ostrzeżenie, wezwanie do przyjęcia niezbędnych środków naprawczych, tymczasowe środki bezpieczeństwa. Od 2023 r. nową kompetencją Prezesa UTK zostało egzaminowanie kandydatów na maszynistów. Dbając o dostęp do rzetelnych danych jako źródła cennej wiedzy i informacji, UTK regularnie przygotowuje raporty i analizy dotyczące rynku kolejowego w Polsce, np. punktualności, konkurencyjności czy wyników przewozowych.
Portal Dane Kolejowe
Ważną częścią działalności jest portal Dane Kolejowe. Prezentuje on najbardziej rzetelne statystyki dotyczące funkcjonowania rynku transportu kolejowego w Polsce. Jest on istotnym źródłem informacji w wielu procesach decyzyjnych związanych z polskim rynkiem kolejowym. Ważnym krokiem w kierunku bezpiecznej kolei w Polsce jest dokonanie przez Prezesa UTK zmiany zasad egzaminowania maszynistów. Wprowadzone w 2023 r. państwowe egzaminy dla kandydatów na maszynistów, to element kompleksowych działań w zakresie systemu bezpieczeństwa i egzaminowania maszynistów. Dotychczas były one prowadzone w ośrodkach szkolenia i egzaminowania, czyli jednostkach komercyjnych o różnym poziomie oferty edukacyjnej.
Państwowe egzaminy zapewniają jednolity, spójny i zobiektywizowany system egzaminowania. W jego ramach, przy wsparciu Unii Europejskiej, powstało Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów (CEMM). CEMM to nowoczesny, innowacyjny na skalę europejską ośrodek egzaminacyjny, w którym przeprowadzane są wspomniane egzaminy, przy wykorzystaniu nowoczesnych systemów informatycznych i symulatorów. Polska stała się tym samym drugim krajem w Unii Europejskiej, który do egzaminowania maszynistów wykorzystuje symulatory. Ważną częścią funkcjonowania Urzędu jest odpowiedzialność społeczna. To dla UTK element kultury organizacyjnej, która uwzględnia oczekiwania pracowników i innych grup interesariuszy.
UTK – działania społeczne
W UTK działania społecznie odpowiedzialne prowadzone są w wielu obszarach, uwzględniają cele strategiczne i wpisują się w ich realizację. Dbamy i propagujemy historię kolei w ramach autorskiego cyklu reportaży „Zabytki kolejnictwa – ocalić od zapomnienia”. Wydajemy praktyczny i bezpłatny przewodnik po wszystkich funkcjonujących kolejach wąskotorowych w Polsce, jako ważnej części historii i dziedzictwa technicznego kolei. Organizujemy coroczne w różnych miastach akcje Kolejowej Kropla Krwi, w której każdy może podzielić się swoim najcenniejszym darem, czyli krwią. Pracownicy UTK chętnie włączają się w wolontariat pracowniczy, np. poprzez cykliczne zbiórki dla potrzebujących, czy zeszłoroczną pomoc mieszkańcom Ukrainy m.in. na dworcach kolejowych.
W 2021 r. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego był krajowym koordynatorem Europejskiego Roku Kolei ustanowionego przez Unię Europejską. W ramach obchodów zrealizowano szereg inicjatyw promujących kolej, w tym m.in. wydano okolicznościowe znaczki, zorganizowano ciekawe debaty i konferencje, wydano filmy promujące kolej i zawody kolejowe. Jednym z najciekawszych wydarzeń był przejazd pociągu „Łącząc Europę” (Connecting Europe Express), który przyjechał do Warszawy w we wrześniu 2021 r. Europejski skład zatrzymał się jeszcze w Gdańsku, Białymstoku i Krakowie. Pociąg w 36 dni przejechał przez 26 państw członkowskich Unii Europejskiej. Przejazd Connecting Europe Express był jednym z najbardziej symbolicznych wydarzeń Europejskiego Roku Kolei.
