Nowa Europa pod hasłem współdziałania, jednakowych standardów dla wszystkich, solidarności, wzrostu gospodarczego, ewolucji i rewolucji technologicznej, strategii rozwoju polskiej kolei, przyszłości wolnego handlu – te i inne zagadnienia poruszono podczas Europejskiego Kongresu Gospodarczego (European Economic Congress – EEC), który odbył się w dniach 14–16 maja w Katowicach.
Podczas tegorocznej, jubileuszowej edycji odbyło się ponad 150 sesji tematycznych, w których w sumie udział wzięło 11,5 tys. gości, w tym ponad 900 prelegentów i 700 przedstawicieli mediów.
– Dziesiąta edycja Europejskiego Kongresu Gospodarczego jest wyjątkowa w wielu wymiarach. Podsumowując trzy dni największej tego typu debaty w Europie Centralnej, możemy mówić o rekordowej frekwencji zarówno wśród uczestników, jak i mediów, rekordowej liczbie sesji, prelegentów z całego świata i równolegle odbywających się wydarzeń. Tak ogromne zainteresowanie jest dowodem, że tworzenie przestrzeni do dialogu i nawiązywania relacji biznesowych ma sens – podsumował Wojciech Kuśpik, prezes Grupy PTWP, inicjator EEC w Katowicach.
Na Europejskim Kongresie Gospodarczym gościł także premier Mateusz Morawiecki:
– Wierzę, że za dziesięć lat Polska będzie zdumiewać nowoczesnością oraz innowacyjnością – powiedział premier. Jego zdaniem będzie to możliwe pod warunkiem dobrej współpracy między państwem a start-upami. – Państwo jest po waszej stronie, Konstytucja dla Biznesu jest zrobiona przede wszystkim dla was, nowe zasady rozliczania słynnego ZUS-u są dla was, nowe zasady podatku CIT też są dla was. Polska za dziesięć lat będzie krajem high-tech, zdumiewającym inne państwa swoją nowoczesnością i innowacyjnością. Państwo musi wspierać przedsiębiorców, zwłaszcza tych najmniejszych, w ich ekspansji międzynarodowej.
Inwestycje kolejowe i transport intermodalny
Polska kolej w 2023 r, porty morskie, transport intermodalny, realizacja inwestycji – to tematy omawiane m.in. przez PKP Polskie Linie Kolejowe SA podczas trzech debat: „Koniunktura i problemy – budownictwo pod presją”, „Porty morskie” oraz „Transport intermodalny”.
Jak zaznaczył Ireneusz Merchel, prezes PKP Polskich Linii Kolejowych, spółka nie zwalnia z prowadzeniem inwestycji. Realizacja Krajowego Programu Kolejowego wynosi ponad 50 proc. PLK już w ubiegłym roku rozpoczęły przygotowania do nowej perspektywy. Wysłano zapytania do ponad 400 instytucji – samorządów, przewoźników, stowarzyszeń, aby poznać ich potrzeby w zakresie inwestycji kolejowych. W ten sposób zarządca infrastruktury mógł lepiej przygotować studia wykonalności i prace projektowe dla wybranych zadań.
– Obecnie mamy w przygotowaniu studia wykonalności na rzeczywistą wartość realizacyjną ponad 20 mld zł, a prace projektowe prowadzimy dla zadań wartości ok. 8–10 mld zł. Mamy też zdefiniowane projekty i studia wykonalności dla przedsięwzięć, które zostaną rozpoczęte w najbliższym czasie – powiedział Merchel.
Prezes PLK podkreślił, że jednym z ważnych założeń obecnej perspektywy finansowej jest poprawa dostępu kolejowego do portów morskich w Gdyni, Gdańsku, Szczecinie i Świnoujściu. Na inwestycje portowe PLK planują przeznaczyć ponad 2 mld zł.
– Dzięki inwestycjom poprawi się dostępność i przepustowość w portach oraz zwiększy się dwukrotnie prędkość handlowa. Prace obejmują modernizację, budowę i rozbudowę infrastruktury kolejowej oraz inwestycje umożliwiające obsługę rosnącego transportu morskiego z wykorzystaniem transportu kolejowego – podkreślał.
W debacie pt. „Koniunktura i problemy – budownictwo pod presją” Merchel szczególną uwagę zwrócił na współpracę PLK z wykonawcami, która jest niezbędna dla sprawnej organizacji ruchu pociągów obok prowadzonych robót. Jak zaznaczył, zarządca infrastruktury, m.in. na spotkaniach z wszystkimi uczestnikami procesu przewozowego, tak ustala organizację ruchu, by podczas prowadzenia prac pociągi pasażerskie mogły kursować zgodnie z przyjętym rozkładem, a pasażerowie w jak najmniejszym stopniu odczuli zmiany. Dodał także, że zapewniony jest sprawny transport towarów i dowóz materiałów na miejsce budów, poprzez możliwość przejazdu pociągów obok prowadzonych robót lub innymi wcześniej przygotowanymi trasami.
Istotnym tematem był także rozwój transportu intermodalnego. Zdaniem prezesa w obecnej perspektywie PLK prowadzą szereg inwestycji, które pozwolą poprawić parametry dla ruchu towarowego, co przełoży się na poprawę konkurencyjności wobec transportu drogowego.
– Prace prowadzone są na ważnych szlakach towarowych, stanowiących międzynarodowe korytarze torowe przebiegające przez Polskę. Poprawiamy także dostęp do portów morskich jak i warunki do przewozu towarów na Górnym Śląsku. Inny ważny projekt towarowy za blisko 250 mln zł obejmuje prace w rejonach ośmiu przejść granicznych. Inwestycje zapewnią płynny ruch pociągów i poprawę drożności na przejściach granicznych, a to pozwoli na przejazd większej liczby pociągów – dodał Ireneusz Merchel.
Plany na przyszłą perspektywę
W dyskusji o projektach kluczowych i pilnych dla naszej gospodarki uczestniczyli: Andrzej Bittel, podsekretarz stanu z Ministerstwa Infrastruktury, Przemysław Gorgol, p.o. dyrektora Centrum Unijnych Projektów Transportowych, Marek Chraniuk, prezes zarządu PKP Intercity SA, Krzysztof Mamiński, prezes zarządu PKP SA, Wojciech Orzech, prezes zarządu PKP Energetyka SA, Sławomir Nalewajka, prezes zarządu Bombardier Transportation (ZWUS) Polska Sp. z o.o., Jakub Majewski, prezes zarządu Fundacji ProKolej i Jerzy Polaczek, poseł na Sejm RP, minister transportu i budownictwa w latach 2005–2006, minister transportu w latach 2006–2007.
– Dzięki inwestycjom wdrożymy nowoczesne systemy zarządzania, tak abyśmy mogli wejść w nadchodzące lata z koleją, która będzie nie tylko konkurencyjna, ale i bezpieczna – mówił Przemysław Gorgol. Dyrektor CUPT przyznał, że podobnie jak w poprzedniej perspektywie finansowej zakładamy pomyślne rozliczenie wszystkie środki UE. – Życzymy sobie wejść w tę rozpoczynającą się perspektywę finansową z gotowymi planami i, miejmy nadzieję, przetargami.
Gorgol dodał, że obecnie jest za wcześnie, by mówić o konkretach związanych z przyszłą perspektywą budżetową.
– Jesteśmy na starcie całej procedury związanej z definiowaniem nowego budżetu – mówił. – Do końca maja Komisja Europejska ma przedstawić nowe priorytety, według których będą rozdzielane środki w budżecie na przyszłe lata. Obecnie wiemy już, że Komisja preferuje likwidację „wąskich gardeł” na przejściach granicznych. W tym zakresie Polska ma sporo pracy do wykonania. „Wąskie gardła” na ścianie wschodniej naszego kraju stanowią wyzwanie. Rozwiązania, które mamy dzisiaj, powoli się wyczerpują i brak inwestycji w tym zakresie byłby bardzo niekorzystny dla Polski.
Dyskutowano również o digitalizacji transportu. Gorgol podkreślał, że w tym zakresie Europa idzie do przodu i Polska musi się bardziej zaangażować, by móc nadążyć za trendami. Poruszono także temat kolei aglomeracyjnych i transportu towarowego.
– Każda inwestycja w transport towarowy na pewno się zwróci – podsumował Gorgol. – Należy pamiętać, że równolegle inwestujemy w nasze porty i musimy zrobić wszystko, by mogły się dalej rozwijać. Warto też podkreślić, że Komisja uważa rozwijanie korytarzy transportowych w UE za konieczność, by UE mogła sprostać konkurencji z Azji.
Czy warunki inwestowania w Polsce i krajach naszego regionu są atrakcyjne? Na to pytanie próbowali odpowiedzieć uczestnicy panelu „Inwestycje wczoraj, dziś i jutro”, w tym minister inwestycji i rozwoju Jerzy Kwieciński. Podczas panelu podkreślono, że w ubiegłym roku największymi inwestorami w Polsce były firmy z Holandii, Niemiec, Luksemburga i Francji, a największa część inwestycji pochodziła przede wszystkim z sektora usług, np. inwestycji związanych z zaawansowanymi procesami naukowymi i technicznymi. Duża jest też wartość projektów z przetwórstwa przemysłowego. Minister Kwieciński mówił, że inwestycje zagraniczne są nam potrzebne.
– Polska chce być częścią międzynarodowej rodziny gospodarczej. Potrzebujemy więcej kapitału, który nie boi się ryzyka inwestowania w badania i nowe technologie. Potrzebujemy innowacyjnej gospodarki i zagranicznych inwestycji o wysokiej jakości kapitału – mówił Kwieciński.
O polskim stanowisku i propozycjach Komisji Europejskiej w sprawach klimatu i energii oraz bezpieczeństwa energetycznego i projektu budżetu UE minister Jerzy Kwieciński rozmawiał z Miguelem Ariasem Cañete, komisarzem ds. polityki klimatycznej i energetycznej. Polska w rozmowach o budżecie podkreśla, że zwiększone potrzeby finansowe – związane z takimi wyzwaniami, jak migracje, bezpieczeństwo wewnętrzne, globalizacja, cyfryzacja – powinny być finansowane z nowych źródeł finansowych, a nie kosztem dotychczasowych polityk inwestycyjnych, w tym zwłaszcza polityki spójności i wspólnej polityki rolnej. Podkreślono, że Polska efektywnie wykorzystuje fundusze europejskie dostępne w Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko.
Propozycje budżetowe Komisji Europejskiej w zakresie nowej perspektywy były także tematem rozmowy ministra Kwiecińskiego z wiceministrem Węgier ds. europejskich Balázsem Molnarem. Z ministrem transportu i komunikacji Litwy minister Kwieciński rozmawiał o projekcie Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz rozwoju międzynarodowych szlaków Via Carpatia i Rail Baltica.
